________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંકે ૧૧ મે ].
વીરવિલાસ
૩૩૧
તેને તમન્ના થઇ આવી હશે. આવા આવા આક્ષેપે મનમાંથી ઉપજાવી કાઢી બીજ પર લાદવા, તેને કદી પૂછવું પણ નહિ કે તે વાત સાચી છે કે નહિ-આ અનર્થદંડ છે, કારણ વગરનું પાપ છે, હેતુ વગરની પ્રવૃત્તિ છે. કોઈના સાચા ગુણની નિંદા કરવાને પણ આપણો અધિકાર નથી, તે પછી પ્રત્યેક કાર્ય પાછળ અમુક વ્યક્તિના શો આશય હશે તેની કલ્પના કરવી અને પછી તે વાતને આગળ લાવવી એમાં સજજનતા નથી, મુદ્દો નથી, ગૃહસ્થાઈ નથી.
અથવા ગામગપાટા મારવા, લડાઇની વાત કરવી, પિતાને છાપા જેટલું પણ જ્ઞાન ન હોય, દેશપરદેશના સંબંધની આછીપાછી માહિતી પણ ન હોય, ઘણી વાર તે રૂમાનિયા શહેર છે, દેશ છે કે નદી છે એટલું પણ જ્ઞાન ન હોય, છતાં લડાઈ કેટલી ચાલશે, કેવી રીતે તેને છેડે આવશે તેની વાત કરવી, રાજકારણની ચર્ચા કરવી અને નકામી વાતોમાં કલાકે કાઢી નાખવા આ અનર્થદંડ છે. વ્યાપાર પૂરતા સમાચાર જાણવા કે પૂછવા એ એક વાત છે અને અર્થ વગરની વાત કરી વગર લાયકાતે આધારભૂત અભિપ્રાય આપવા મંડી જવું એ અનર્થદંડ છે,
ગામડામાં ફરવા ગયાં. ગાડામાં મુસાફરી કરવાની છે. પડખે બીજુ ગાડું કે બે ચાર ગાડાં આવી ગયાં, પછી પોતે મેટા છે કે પોતાના બળદ સારા છે એમ દેખાડવા બળદને પણ મારી ગાડું આગળ કરવું અને તેમ કરતાં મૂંગા બળદને કેટલે ત્રાસ થતો હશે તેની કલ્પના પણ ન કરવી એ અનર્થદંડ છે. ગામડાની જનેમાં વેવાઈને ત્યાં પ્રથમ પહોંચી બશેર ગોળ બળદને મેળવી આપવાની લાલચે કે પિતાના અભિમાનને પિષવા આખે રસ્તે બળદને કેવા તગડવામાં આવે છે તે જોયું હોય તે ઓ અર્થવગરની કાર્યશ્રેિણી તરફ ઘણું આવે. આ અનર્થદંડ છે.
‘કીકી બહેન! તમારાં કડાં સારાં છે!’ આવી આવી વાત કરી પારકાં ઘરમાં કલેશે ઉપજાવવા, સાસુ-વહુના કજિયાની વાત કરી બન્નેને એક બીજાની ગેરહાજરીમાં ઉકેરી મૂકવા, દેરાણી-જેઠાણીને વાદ થાય તેવી વાતો વધારી વધારીને કરવી, દેરાસરના ચેકમાં કે દરવાજા આગળ પારકાં ધરની પંચાતમાં કલાક અરધા કલાક કાઢી નાખો અને ખુદ પ્રભુ સામે “લે દેવ ! ચોખા અને મેલ મારે છેડે !” એટલે વખત માત્ર કાઢવે અને છતાં માનવું કે-અમે દરે જઈએ ત્યારે કલાકેક તે જરૂર થઈ જાય. આ સર્વે હેતુ વગરનાં પાપ છે, સંસારને વિકૃત કરનાર અનર્થો છે, આખો વિકાસ માગ કાળી નાખનાર અધમતા છે,
અને આ દષ્ટિએ આખા દિવસનો કાર્યક્રમ વિચારી જાઓ. અનેક અર્થવગરના કામે, વાત, વિચાર અને ગોટાળા દેખાઈ આવશે. શાક લેવા જતાં, શાખ ખરીદતાં કાની સાથે કેવી વાત કરવામાં આવે છે, કે પાંચ બહેને પાપડ વણે કે વડીએ મૂકે ત્યારે કેવી કેની અને કેટલી વાત કરે છે કે કોઈ સામે મળે ત્યાં “ કયાં ચાલ્યાં?' એમ પૂછી તેને વગરમાગી કેટલી અર્થવગરની સલાહ આપવા લાગી જઈએ છીએ તેને કયાશ અને સરવાળો કરવામાં આવે તે અનર્થદડની પરંપરાની મોટી સંખ્યાને સામાન્ય ખ્યાલ આવે ખરે.
આ પ્રમાણે જમણવાર કેવા કરવા જોઈએ, શેરે શેર ઘીના લાડવા કેમ થાય, ગામમાં
For Private And Personal Use Only
