________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૫૦
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ ભાદ્રપદ
નમક૧ના
ધારવામાં આવે છે તે કરતાં ઘણું વધારે સહેલાઈથી માણસ વિરે અને સલાહને સ્વીકારી લે છે-એના પાયા સાચા હોય તે પણ, જે એને બળજબરીથી
લાદવામાં આવે તો માણસ તેને સાંભળશે નહિ-ગણકારશે નહિ.
માનસ વિદ્યાને આ વિચિત્ર કેયડો છે અને તે દીર્ધકાળના અનુભવે બરાબર સમજાય તેવો છે. આપણે કાઈને સલાહ આપવી હોય તે જ તેના પર પ્રેમ બતાવીને આપીએ, છેવટે કાંઈ નહિ તે તેના તરફ સહાનુભૂતિ બતાવીને આપીએ તો તેને તે જરૂર રવીકાર કરશે, તેને એ સલાહ કદાચ સચિકર નહિ હોય તો પણ તે હકીકતને સમજવા પ્રયત્ન કરશે અને કાંઈ નહિ તે તેના આપનાર તરફ એ ગૌરવભરી દષ્ટિ તો જરૂર કરશે. સલાહ આપનાર ઘણીવાર તો માને નહિ તેટલી સહેલાઈથી સામાને ગળે એ વાત ઉતારી શકે છે. માત્ર એ વાતમાં શરત એક જ છે કે એ સલાહ આપતી વખતે પોતાનો મત સામા ઉપર બળજબરીથી દાખલ કરવાના ઈરાદે કે માનસિક વૃત્તિ ન હોવાં જોઈએ. એમાં સામાનું ભલું કરવાની વૃત્તિ હોય અને તે સલાહ મીઠી ભાષામાં પ્રેમપૂર્વક આપવામાં આવે તે દુશ્મનને પણ વશ કરી શકાય છે. વને વરીને વશ કરે છે. વન એટલે વિનય પ્રેમ તથા સહાનુભૂતિને સ્થાને છે અને પ્રેમને માર્યો માણસ તો શું, પશુ પણ આધીન થઈ જાય છે. વકીલાતના ધંધામાં તે આવા સેંકડો પ્રસંગે આવે છે અને વકીલની રીતસરની સલાહ અસીલ હદયથી સ્વીકારી લે છે. આવી જ રીતે કોઈ માણસના વિચારનો વિરોધ કરવામાં આવે તેની પાછળ પ્રેમભાવે હોય તે આત્મા આત્માની સાક્ષી પૂરે છે અને જાહેર વિરોધની પછવાડે રહેલે પ્રેમ અંતે કાર્ય સાધક નીવડે છે. કડક મતફેરી અને અરુચિકર, સલાહના સ્વીકારની પાછળ આંતરતરત્વ રહેલું હોય છે અને તે ચિરકાળ વિજયવતું વતે છે.
અને સલાહ સાચી હોય કે વિરોધ વખતસરનો હોય, પણ તેની સાથે હોકારા, ધમપછાડા કે ધમાલ હોય, પિતાનાં સ્થાન કે વયનો લાભ લેવાતે હોય તે, સાચી વાત પણ મારી જાય છે અને સામા પર અસર કરવાને બદલે એ તીકણ રૂપે પાછાં ફરે છે. તે કાર્ય કરનાર, કફજીઆ પતાવી આપનાર લવાદે કે પંચે આ સ્થિતિ અનેક વાર અનુભવે છે. પ્રેમથી મેટાં હિંસક પ્રાણીઓ પણું વેશ થાય છે અને પ્રેમથી કરી દિવાલો પણ માર્ગ આપી દે છે. હૃદયના ઉત્સાહથી આંતરના ઉમળકાથી છોકરાઓને વારવામાં આવે તો તે તરત રસ્તા પર આવી જાય છે, પણ ધમસાણ મચાવનાર બાપને તે ધરમાં શાંતિ નથી કે કટુંબમાં સુખ નથી. આ મુદ્દો ધ્યાનમાં રાખી કશળ માણસ અન્યને સલાહ આપે અથવા તેનો વિરોધ કરે.
મૌક્તિક
“A man takes contradictions and advice much more easily than people think, only he will not hear it when violently given, even though it be well-founded."
RIGHTER (19-3-AI )
For Private And Personal Use Only
