________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૫૫
ક ૧૦ ] લેખન અને વકતૃત્વ સકળ કેમ થાય ? રાય છે. વળી વિપરીન આચાળી લેખકનું લખાણ કદાચ વિદત્તાપ હાય તે ની વિકત્તા જરૂર વખણાશે. કદાચ આદરપાત્ર પણ ગાશે, પરંતુ વિપથગામી જીવની સૂફમ અસર એટલી તા ફલાયેલી હોય છે કે જેથી માનસશાસ્ત્રના અફર નિયમ સુજબ વિદ્વત્તાપૂર્ણ વાસ્તવિક અસરથી જનતા વંચિત રહેશે, તથા પ્રથમ પિતાના જીવનમાં જે વસ્તુ ઉતારી હોય અથવા જે તરફ પ્રયાણ હાય-જ તરફ પ્રયાસ હોય તે જ બાબત લખવી કે બોલવી રાઝ જનને ઉચિત છે કે જેથી ધારી અસર ઘાય અને લેખકને પ્રયાસ સફળ થાય.
આ લેખકે કેટલાયને બોલતા સાંભળ્યા છે કે-અમુક વિદ્વાન લેખકના લેખે બહુ સુંદર આવે છે, પરંતુ તે જ વ્યક્તિ પિતાના વ્યવસાય વખત એ સિદ્ધાંતને અભરાઈ પર મૂકી કાર્ય કરે છે. આ સ્થિતિ પ્રવર્તતી હોય તેમાં શું શકવાર વળે? આ ઉપરથી આચારવિચારની એક્યતા કેટલી જરૂરી છે તે સમજાય છે.
(૨) રહેણી-કહેણીની એકતા પછી બીજો નંબર આવે છે મિષ્ટ-મધુર મનરંજક ભાષાપ્રયોગને. એ વિષે તે આપણામાં ખૂબ જ અરાજકતા ચાલે છે એમ દુઃખપૂર્વક કહેવું પડશે. જેને જેમ મનમાં આવે તેમ ઘસડી મારે-ળા ઉપર કાળું કરે એ રિસ્થતિ જોવાય છે. આથી લેખનને શુદ્ધ આદર્શ નીચે પડે છે. કેટલાક લેખકબજુઓ ભાષાને વિવેક મુદ્દલ રાખતા નથી, શબ્દભંડોળ અપ હોય અને શૈલી પણ રોચક ન હોય તેથી તેમાં મીઠાશને અભાવ હોય અને વાસ્તવિક લક્ષદશી દલીલોનું દેવાળું હોય તેમાં શી નવાઈ? આવા લેખથી વાચક પર સારી અસર તે કઈ રીતે થાય ?
મિષ્ટ ભાષામાં વાંચકના મન પર ધારેલ અસર કરવાની અજબ શક્તિ રહેલી છે. સાચી મીઠાશ એ મહાન પાકર્ષણ છે. પ્રત્યેક લેખક જે આ સિદ્ધાંતની કટીએ કસી લેખો લખે તો કેટલાય નિરર્થક ઝગડાઓ શમી:જાય અને શાન્તિ સ્થપાય.
સારી ભાષા વાપરવામાં કયાં પૈસા બેસે છે? એ તો કેવળ લાભને જ બંધ છે, એમાં ખોટનો અવકાશ જ નથી. ભાષા ઉપરથી તે માણસના સમગ્ર જીવનનો ખ્યાલ આવી શકે છે. સજજન મનુષ્યની વાણીને અમી ઝરતી કહી છે તે કંઇ મિથ્યા કલ્પના નથી, પરંતુ યથાર્થ છે. અથોતું ગમે તે સમયે, ગમે તેની સાથે, ગમે તે પ્રસંગ વિષે વાત નીકળતાં સજજનની ભાષા અમૃત સદશ મધુર અને હિતકારક જ નીકળતો હોય છે. સારાંશ કે લેખક તેમજ વક્તા મહાનુભાવોએ આ બાબતમાં લક્ષ આપી પિતાનામાં તે ગુણ વિકસાવવા પ્રયાસ કરવો જોઈએ. . (૩) કોઈ પણ બાબત વિષે લખતાં, કેના ઉપર વ્યક્તિગત આક્ષેપમાં ન ઉતવું જોઇએ. સૈદ્ધાંતિક મતભેદ તો સર્વકાળે રહ્યા જ કરે છે અને મુદ્દાસરની સૈદ્ધાં1ક ચચાને–તાત્વિક ચચાને પૂર્ણ અવકાશ છે. પરંતુ તે ઉપરથી વ્યકિતગત બાપે અને તે પણ ગાલીપ્રદાનનું રૂપ ધારણ કરતા આપે ત્યારે થાય ત્યારે
For Private And Personal Use Only
