________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
છે. શત્રુંજયની રચના કરી હોય તેના ઉપર પાંખવાળી પરીઓ ઉડતી હોય, અથવા તે પશ્ચિમની આકૃતિવાળા પુલપાનથી આવી રચનાઓને શણગારી દેવામાં આવી હોય, બેન્ડના ઘંઘાટથી મંદિરમાંના અધિષ્ઠાયિક દેવતાઓ પણ આકુળ વ્યાકુળ થઈ ગયા હોય અને અંગ્રેજી પોશાકમાં સુસજિજત થયેલાં બાળકો એકઠી થયેલ મંડળીને ચિત્ર વિચિત્ર બનાવી રહેલ હેય. આવું ઘણુંય આપણા ધાર્મિક ઉત્સવના પ્રસંગોએ જોવામાં આવે છે. ઉત્સવ પ્રસંગે શાન્તિ ઉત્સાહના અભાવનું ચિહ્ન લેખાય અને જેમ ઘંઘાટ-ધમાલ વધારે તેમ આપણા ધાર્મિક ઉત્સવોની વિશેષ સફળતા અને મહત્તા ગણાય-આ કેવું વિચિત્ર! આ વિષયમાં મહાત્મા ગાંધીજીના કેટલાક વખત પહેલાં પ્રગટ થયેલા વિચારો વાચકના મનન માટે રજુ કરું છું. પિતાના આશ્રમમાં થયેલા એક શાન્તિમય લગ્ન સાથે અમદાવાદના લગ્ન પ્રસંગની ધમાલને સરખાવતાં માંધીજી લખે છે કે-“બીજે દહાડે સવારે હું શહેરમાં ગયે, ત્યાં ફુલેકાં પારવિનાનાં તેય, ચિત્ર વિચિત્ર પિશાક પહેરેલા વાજાવાળા પિતાના અવાજેથી કાન બહેરા કરી રહ્યા હતા, બાળકો અને જુવાનીઆ અસહ્ય તાપમાં ઘરેણું અને મખમલના Bષાકમાં લદાયેલા પસીનાથી નીતરી રહ્યા હતા, વરરાજા ફુલવાડીમાં ઢંકાઈ ગયા તા, આમાં મેં ન જોયો ધર્મ, ન જે ખરો આનંદ, ન જે ખરે વૈભવ. જે જાં રાખવાં તે શા સારૂં આપણે પશ્ચિમની બેહુદી નકલ કરીએ? પશ્ચિમની નકલ કરવી હોય તો તેનું અસલ તપાસીને જ લઈએ, આપણે જે બેંડે વગડાવી! છીએ તેમાં જરાયે માધુર્ય નથી, સંગીત નથી, એમ સામાન્ય સંગીત જાણનાર ણ કહેશે. વરડે કહાડીએ તો કેમ દેશની હવાને છાજતે પિોષાક ન રાખીએ ? વાહીર પહેરાવવાં હોય તો કેમ તેમાં કાંઈક કળા કે વિવેકનો ઉપયોગ ન કરીએ? ગીત ગવડાવવાં છે તે સ્ત્રીઓને કેમ ઉપગી ગીત ગાતાં ન શિખવીએ?
“મારી ફરીઆદ ધામધૂમ સામે નથી. જેની પાસે પૈસે છે, જેની પાસે બીજો દિશ નથી, એ ધામધુમ કરશે, એને પૈસો વાપરવાને અવકાશ જોઈશે પણ હું પાર ધામધુમોમાં વિવેક, વિચાર, મર્યાદા, કળા, ઉન્નતિ જેવા ઈચ્છું છું.”
આજ વિચારોના અનુસંધાનમાં એક વિદુષી બહેન લખે છે કે કલેક મણવારો એ સર્વમાં આનંદ કે શોભા કશું જવાતું નથી. પરણનાર છોકરા કરીને હસનીય દેખાવો કરવા પડે છે તે ખરે તેમને માટે દયા ઉપજાવે તેવું ય છે. આવા ગંભીર, પવિત્ર અને ઉલ્લાસમય પ્રસંગને ધાંધલી આ, હાસ્યાસ્પદ ને ત્રાસમય બનાવવામાં શું હાંસલ થાય છે તે સમજાતું નથી. ધાર્મિક ક્રિયાતત્ત્વ કઈ જાણતું જ નથી, અને સૌન્દર્યનું ખુન થાય તેવા પોષાકો અને રચના થી જેનારનું હૃદય ખિન્ન થઈ જાય છે. આ દેશમાંથી જતી રહેલી કળા અને સં. તિ કેમ પાછી આવે ? આવા વિચારો સહજ ઉદ્દભવે છેસંસારના લગ્ન
For Private And Personal Use Only
