________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માંદ,
ર૫
કુવ્યસન, અભણ્ય ખાનપાન, અને ખરાબ સોબતને લીધે અનેક પ્રકારના વ્યાધિઓના સપાટામાં જીવ આવે છે, તે વ્યાધિના નિવારણની દવા આપતાં પહેલાં જ વૈધ અથવા દાકતર જે કારણેથી રોગ જન્મ પામ્યો છે, તે કારણો ન કરવા ખાસ સૂચના આપે છે, અને તે કારણે છોડવામાં નહિ આવે ત્યાં સુધી દવા બરાબર ફાયદો આપશે નહિ, એમ દરદીના ધ્યાન ઉપર આણે છે, છતાં મૂઢપણને લીધે દરદીના ધ્યાનમાં તે વાત ઉતરતી નથી. દાકતર કે વૈદ્યની સલાડને તે માન આપતા નથી. દવા ખાય છે, અને થોડા દિવસમાં દવાથી ફાયદો થતો નથી તે વખતે દાકતર અથવા વૈદ્યના દેષ જુએ છે, પણ પિતાને દેષ તે સમજી શકતો નથી. આ મૂઢપણું નહિં તે બીજું શું કહેવાય ? એજ પ્રમાણે જીવ જે જે પાપાચરણોને લીધે પોતે અનંત કાળથી સંસારમાં રઝળ્યા કરે છે, તે તે પાપાચરણોમાં ઘટાડો કરી ગૃહવ્યાપારમાંથી થોડે પણ વખત આત્મિક ઉન્નતિને માટે કાઢવા-દિવસ અને રાત્રિના મળી ચોવીશ કલાકમાંથી એક અથવા અડધો કલાક પણ એ ખાતે કાઢવા તેને સૂચન કરવામાં આવે છે, તે વખતે પોતાને પુરસદ નથી, વખત નથી, વિગેરે ન્હાને બતાવી જાણે પિતાની હુશીયારી બતાવતો હોય એમ તેને લાગે છે. પણ આવી રીતે જીવન પૂરું કરી આ જન્મ નિરર્થક ગુમાવ્યા જેવું થશે એ વાત લક્ષ્યમાં આવતી નથી. જૈન શાસ્ત્રકારોએ ગુડુ ધર્મના અંગે ન્યાય વેવ પાને
ન્યાયપાઈત દ્રવ્યને ઘણું મહત્વ આપેલું છે. ન્યાય વૈભવ અને ન્યાયોપાર્જીત દ્રવ્યથી ગૃહસ્થ જીવન સુધરે છે, એટલું જ નહિ પણ ક્રમે ક્રમે ઉન્નતિ પામે છે, ધર્મકાર્યની અંદર પણ ન્યાયોપાર્જીત દ્રવ્યની જ મુખ્યતા છે. અન્યાયપાત દ્રવ્ય ધર્મકાર્યની અંદર ખર્ચવામાં આવે તેથી તેને આમિક લાભ પ્રાપ્ત થશે કે કેમ એ ભજના છે, જ્યારે તેજ ધાર્મિક કાર્યમાં તેનાથી અપાશે પણ ન્યાપાજીત દ્રવ્યનો ભાવપૂર્વક વ્યય કરવામાં આવે તો તેને જરૂર પુણ્યાનુબંધી પુણ્યના બંધનું કારણ થશે અને તેજ પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય અનુક્રમે તેને આત્મગુણ વૃદ્ધિમાં સહાયક થશે, એમ જ્ઞાનીઓનું કથન છે. ઇત્યાદિ વાતે વારંવાર મહાત્મા મુનિઓ આપણા ધ્યાન ઉપર આણે છે, છતાં આપણે તે ઉપર ઉપેક્ષા બુદ્ધિ ધારણ કરી વ્યવહાર શુદ્ધિ તરફ લક્ષ આપતા નથી. તે પછી એને પણ મૂઢપણાની કેટીમાં કેમ મૂકી શકાય નહિ? એ પણ પ્રમાદ છે.
ર સંશય–કોઈ પણ વાતને બુદ્ધિપૂર્વક નિર્ણય નહિ કરતાં હમેશ મનને સંશયયુક્ત રાખવું. વિચાર કરવાનો વિષય ધાર્મિક કે વ્યવહારિક ગમે તે હે, તેની બન્ને બાજુ તપાસી કઈ બાજુ આદરણીય, યાને અંગીકાર કરવા લાયક છે તેને નિર્ણય કરવો જોઈએ. જે નિર્ણય કરવામાં ન આવે તો પછી એક બાજુ સ્વીકાર થશે નહિ, એટલું જ નહિ પણ જીવનમાં કઈ પણું કાર્ય સારી રીતે
For Private And Personal Use Only
