________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આધુનીક જૈનાનું કાવિહીન ધાર્મિક જીવન.
૨૧૭ આંખને ચીતરી ચઢે તેવી જમવારા ધાર્મિકતા કે વાત્સલ્યતા નહિ વધારી શકે. સ્વામીવાત્સલ્યમાં જમવાના લેાકેાને આનંદ અને ઉત્સાહ હાય, તેને બદલે અત્યારે ઘણાએ આવા પ્રસ`ગમાં જમવા જવુજ છેડી દીધુ છે; અને જે જમવા જાય છે તેમાંના ઘણાકને મેટી કઠણાઇ લાગે છે. રૈનાને શાલે તેવા આહાર વ્યવહુાર નહિ રચાય ત્યાં સુધી જમણુવારાથી તેઓ ધારે છે તેટલું પુણ્ય થાય છે કે લાભ થાય છે એમ મારૂ મન તે કબુલ ન જ કરે.
આ વિભાગ પૂર્ણ કરતાં પહેલાં આપણા સાધુઓના ઉપાશ્રયમાં થતા જાહેર વ્યાખ્યાના પરત્વે કિંચિત્ કથિતવ્ય છે, ઉપાશ્રયમાં સાધુએ વ્યાખ્યાન આપે અને ધર્મના રહસ્યના અજ્ઞ જનાને ઉપદેશ કરે એ રૂઢિ પ્રશસ્ય છે. સામાન્યત: લે ગુરૂના ઉપદેશદ્વારા જ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકે છે. ગુરૂ મીડી વાણીથી નીતિ અને ધર્મનાં તત્ત્વાના ઉપદેશ કરે અને શ્રેતાએ શાન્તિથી સાંભળે તેા ઉભયને લાભ થાય; પણુ આપણામાં તે ઉભય પક્ષે બહુ ખામી નજરે પડે છે. ગુરૂએ કેવે ઉપદેશ કરે છે તે વિષે કાંઇ પણ ઉલ્લેખ કરવા તે અસ્થાને છે, પણ એટલું તે કહી શકાય કે વકતૃત્વકળાના પ્રસાદ આપણા ઉપર બહુ જ આઠે છે. અન્યના મનનું રંજન કરી તેના અંતરમાં સદુપદેશ ઉતારવાની શક્તિ કોઇ વિરલ સાધુમાંજ દેખાય છે. રૂઢી પર પરામાં ચાલી આવતી વાતા, એક સરખી ઢબે કહેવામાં આપણા સાધુઓની વકતૃત્વ કળાના સમાવેશ થતા ઘણુ ખરૂ જોવામાં આવે છે. સામાન્યતઃ પ્રાકૃત યા સંસ્કૃત લાકા ગુરૂમહારાજ વાંચે છે અને પછી તેને વિસ્તૃત અર્થ યથાશક્તિ એકઠી મળેલી પરિષને સભળાવે છે. નૈસર્ગિક વકતૃત્વવાળાને ભાષણ કરતાં પુસ્તકના આધાર લેવા પડે જ નહિ. સ`સ્કૃત શ્ર્લેાકેા વાંચે છે તે પણ ઘણી વખત એવી વિચિત્ર ઢબથી કે સસ્કૃત ભાષાના માધુર્યનું પાન કર્યું ડાય તે મનુષ્ય સહેજે સખત આઘાત પામે. સંસ્કૃત ભાષાનુ` મીઠા સરાદવાળું સંગીત કયાં, અને કેટલાક રાગજ્ઞાન વિહીન સાધુઓનાં સ ંસ્કૃત લેાકેાનાં પઠન કયાં ? અંગ્રેજનાં મ્હામાં સુ સ્કૃત ભાષા જેવા પરદેશી ભાવ ધારણ કરે છે તેવા પરદેશી ભાવ ઘણી વખત જૈન ઉપદેશકાથી પઢિત સ ંસ્કૃત લેાકેા શ્રવણુ ગોચર થતાં કરાવે છે. બહુ ઘેાડા સાધુઓ એવા જોવામાં આવ્યા છે કે જે વસંતતિલકા, શિખરિણી કે મન્દાક્રાન્તા મનેહર રાગથી પદ્ધતિસર ગાઇ શકતા હોય. જે ભાષાના ગળણે ગળીને ધર્મના ઉપદેશનુ અન્યને પાન કરાવવુ છે તે ભાષાના શબ્દોનું સંગીત ઉપદેશકના આત્મામાં ઉતરવું જ જોઈએ; નહિ તેા ઉપદેશના સર્વ પ્રયત્ના તદ્દન વિફળ જાય.
શ્રેતાઓ પણ જાણે કામ પતાવવા આવ્યા હાય, દેવુ દેવા આવ્યા હાય, વેઠ કરવા આવ્યા હોય તેમ ઉપાશ્રયમાં આવે છે અને ચાલ્યા જાયછે. ઉપદેશ સમયે કાંતા અગાસાં ખાતા હોય અથવા વાતાના ગણગણુાટ મચાવી મૂકયા હોય, શા
For Private And Personal Use Only
