________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વ્યા જેન ધર્મ પ્રકાશ,
ખોટા ઉચ્ચાર કે ખોટા આચાર ખાચરે છે–એવા સવછંદપણે ચાલે છે તેની તે પૂરી ખબર લે છે. તેને અનેક તરેહનાં દુઃખ ભવોભવ નરક અને તિર્યંચ ગતિમાં આપીને રઝળવે છે. આ રીતે દુષ્ટ કમ કૃત્ય કરનારા નીચે જીવોને શિક્ષા આપે છે, તેમ જે રૂડા પરિણામથી સારા વિચાર, સારી વાણી અને સારાં આચરણ સેવે છે તેમને ઈન્દ્ર તથા ચક્રવતો જેવી મોટી સંપદા આપીને નિવાજે છે. સુકો કરનારા અને સદગુણી જીવો ઉપર પૂરત અનુગ્રહ કરવા પણ તે કર્મ રાજા ચકતું નથી. એક પ્રતાપી મહારાજાની પેરે તે દુષ્ટ જીવોને નિગ્રહ અને શિષ્ટ–ઉત્તમ જીવોને અનુગ્રહ તેમના વિચાર વાણું અને આચારના પ્રમાણમાં કરવા તે સદાય સાવધાન રહે છે. વિશેષમાં એ શિક્ષા કે અનુગ્રહનું ફળ સંપૂર્ણ તે તે મેળવી રહે ત્યાં સુધી તેની પૂરી તપાસ રાખ્યા કરે છે અને તેને પ્રત્યેક પ્રસંગે તેમની વૃત્તિનું સૂક્ષમ રીતે નિરીક્ષણ કરતો રહે છે, અને તેમના શુભાશુભ, વર્તન ( હર્ષ, ખેદ, ઉન્માદ કે સમભાવ ) પ્રમાણે તેમનું હિતાહિત નિષ્પક્ષપણે કરવા તે પ્રવર્તે છે. કર્મ મહારાજાની જેમ ઉપર કૃપા નજર થાય છે તે ઉંચી પાયરી ઉપર ચઢી શકે છે અને તેની અવકૃપા થાય છે તેને વિનિપાત (વિનાશ) થતાં વાર લાગતી નથી. જેવું જેમનું વર્તન તેવું તેમને ફળ મળી રહે છે. લૈકિક શાસ્ત્ર મુજબ ચંદ્ર કલંકિત થયે, શંકરમહાદેવે ભીખ માંગી, બલી રાજા પાસે વિષ્ણુએ દીનપણે પ્રાર્થના કરી એ કર્મ વશવતીપણાથી. વળી બ્રહ્મા, ઈન્દ્ર અને સૂયાદિક દેવે પણ કર્મયોગે ઊંચી પદવી પામ્યા અને કર્મવશ પિતાનું ભાન ભૂલી પાછા સ્ત્રી-મેહનીમાં મુંઝાઈ ફસી પડ્યા. કમ રાજા જેવું કંઈ બળિયું જણાતું નથી. આ કર્મનું વર્ણન ડું ઘણું લોકિક શાસ્ત્રમાં કરેલું દેખાય છે, પરંતુ તેનું આબેહુબ યથાર્થ વર્ણન તો સર્વજ્ઞશિત જિન આગમ-2 માંજ કરેલું છે, તેમાં વસ્તુતઃ કર્મને કત, ભક્તા, સંસારમાં સંસર્તા અને સંસારને અંત કરનાર જીવ પોતે જ કહ્યો છે. જેવાં શુભાશુભ કર્મ જીવ કરે છે તેવાં તેનાં ફળ તે સંસારમાં ભેગવે છે, મિથ્યાત્વ-બુદ્ધિ વિર્યાસ, અવિરતિ-છંદ વર્તન-હિંસા અસત્યાદિક પાપનું સેવન, ક્રોધ માન માયા લેભ રૂપ કષાય અને મન વચન કાયાના ગવ્યાપાર વડે જે કંઈ કરવામાં આવે છે તેજ કર્મ. શુભાશુભ પરિણામવડે શુભાશુભ કર્મ કરાય છે અને તેનું તેવું શુભાશુભ ફળ જીવને ભેગવવું પડે છે. શુભ કર્મનું ફળ મીઠું અને અશુભ કર્મનું ફળ કડવું હોય છે. તીવ્ર રાગ દ્વેષ કે કષાય વડે અશુભ કર્મફળ અને મંદ રાગ દ્વેષ કે. કષાયવડે શુભ કર્મ–ફળ થવા પામે છે. ત્યાં સુધી
જીવને સંસાર પરિભ્રમણ કરવું પડે છે. વસ્તુતઃ જીવ–આતમાં સ્ફટિક જેવો નિર્મળ છે, પરંતુ કર્મરૂપી ઉપાધિને યોગે તે મેલો જણાય છે. જો તથા પ્રકારની અનફળતા પામી, યથાર્થ જ્ઞાન, શ્રદ્ધા અને પુરુષાર્થ જે નિજ આત્મામાંજ ઢંકાઈ
For Private And Personal Use Only
