Jain Dharm Prakash 1918 Pustak 034 Ank 10

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

જમ મરણના દુઃખમાંથી છૂટવા ભવ્યાત્માઓએ કર વટ વિચાર.
૩૦૧
રાગદ્વેષની ચીકાશ વડે આત્માને મલીન કરી ચાર ગતિરૂપ સંસારમાં રઝળે છે. આ સંસારચક્રમાં અનેક વખત જન્મ મરણ કરતાં અનંતી પુણ્યની રાશિઓ વડે મનુષ્યદેડ, આર્ય ક્ષેત્રમાં ઊત્પત્તિ, ઉત્તમકુળ-જાતિમાં જન્મ, પાંચે ઈદ્રિય પરવડા, નિગી કાયા, દીર્ઘઆયુષ્ય, હિતાહિત વિચાર, તત્વરૂચિ, સદ્દગુરૂને જેગ, ધર્મ ઉપર શ્રદ્ધા વિગેરે ઉત્તમ સામગ્રી સાંપડે છે, તેને જે પ્રમાદ રહિત લાભ લઈ શકાય છે તે તેની સફળતા થાય છે, અને ભવાતરમાં વિશિષ્ટ સામગ્રી મેળવી ઉત્તમ જ્ઞાન અને કરણની સહાયથી અંતે જન્મ મરણને ફેરે સર્વથા ટાળી અક્ષય-અનંત સુખ સાથે ભેટે કરી શકાય છે. અન્યથા તો કહ્યું છે કે-મદ (Intoxication), વિષય (Sensual desires ), 3914 ( Wroth, arrogance eto ), Prisl (Idlenogs ). અને વિકથા (False gossips)રૂપ પાંચ પ્રબળ પ્રમાદને વશ પડવાથી જીવની ભારે ખુવારી થવા પામે છે. માદક પદાર્થના સેવનથી જીવ પિતાનું ભાન ભૂલી જઈ કર્તવ્યબ્રણ થઈ જાય છે. પાંચ ઇંદ્રિયના વિષયમાં આસક્ત બની જીવ પરવશ થઈ જઈ મરણાંત કષ્ટ પામે છે. કેધાદિક કષાયથી સંતપ્ત થયેલ છવ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતો કઈ સ્થળે શાન્તિ પામતું નથી. આળસથી જીવને પિતાનું જીવતર પણ કડવું થઈ પડે છે, તેને કયાંય ગમતું નથી, અને નકામાં ગપ્પાંસપ્પાં મારવાથી અથવા પારકે કુથલે કરવાથી અજ્ઞાની જીવ આત્મસાધનની અમૂલ્ય તક ચૂકી જાય છે. આ રીતે પ્રમાદવશ પ્રાપ્ત થયેલી દુર્લભ સામગ્રી ગુમાવી બેસી પુણ્યધન રહિત બની ફરી ફરી ભવચક્રમાં ભટકતા રહે છે અને અનંત જન્મમરણની વ્યથાઓને પરવશપણે સહન કરે છે.
તાવું મારું” એ આપ્ત વચનને યાદ રાખી જે સ્વાધીનપણે મન ઈન્દ્રિયને લગામમાં રાખી આત્મદમન કરતા રહે છે તેને પરિણામે સર્વ સુખ સ્વાધીન થાય છે, અને સકળ આધિ, વ્યાધિ અને ઉપાધિને યા જન્મ મરણને અંત કરી અંતે અજરામર પદ પણ પ્રાપ્ત થાય છે. કિં બહુના ! ઈતિશમ
પ્રકારાન્તરે પ્રમાદના, આઠ પ્રકાર પણ કહ્યા છે તે જાણીને પરિહરવા યોગ્ય છે. ૧ અજ્ઞાન , ૨ સંશય, ૩ મિથ્યાજ્ઞાન, ૪ રાગ, ૫ ઠેષ, ૬ મતિભ્રંશ, ૭ ધર્મ વિષે અનાદર અને ૮ મન વચન કાયાના ચોગનું દુષ્મણિધાન–-આ આઠ પ્રકાર સમજવા.
- જ્ઞાનીઓ કહે છે કેઉગ્રવિકભક્ષણ કરવું સારું, અગ્નિમાં પ્રવેશ કરે સારો, શત્રઓ સાથે વાર વસ સારો અને સંપ સંગાતે ક્રીડા કરવી સારી, પણ ધર્મ સાધનમાં પ્રમાદ કરવો સારો નથી જ, કેમકે વિવભક્ષણાદિકથી એકવાર મૃત્યુ થાય ત્યારે પ્રમાદાચરણથી તે અનંતા જન્મ મરણ સંબંધી અપાર દુઃખ સહન કરવી પડે છે, અરે! પ્રમાદને વશ પડી જવાથી જ્ઞાની પુરુષને પણ પાછળથી બહુ સહન કરવું પડે છે (પ્રમાદ પરિહાર કુલકે)
લેખક.