Jain Dharm Prakash 1918 Pustak 034 Ank 10

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

ચારિત્ર લેવા માટે અને માતાને કરેલ છે.”
૩૦૩ વિધા સંપાદન કરી. પૂર્વ ભવના શુભ કામના ગે તેનું મન આ અસાર સંસાર ઉપરથી ઉઠી ગયું, તેથી કઈ જ્ઞાની ગુરૂ પાસે ચારિત્ર લેવાને તેણે સંકલ્પ કર્યો.
એક દિવસ પ્રબોધચંદ્ર પિતાના માતાપિતા પાસે આજ્ઞા માગવાને ગયે. તે છેલ્યા “હે મારા પાલણહાર! હું ઉભય હસ્ત જેડીને આપને નમન કરી અરજકરૂં છું કે મને આ અરસાર સંસારમાં બીલકુલ ચેન પડતું નથી. મારું દિલ હમેશાં શ્રી વીતરાગના ધર્મ પ્રત્યે લાગેલું છે. આ બધે સંસાર મને ઝાંઝવાના જળ જે ભાસે છે, માટે મારા દેહનું કલ્યાણ કરવા સારૂ મને ચારિત્ર લેવાની આજ્ઞા આપશો.” ત્યારે તેની માતા બોલી “હે પુત્ર ! તારા જેવું અમૂલ્ય પુત્રરત્ન મને સાંપડયું તે શું ચારિત્ર લેવા માટે? હે પુત્ર! ગૃહસ્થાશ્રમ ભગવ્યા પૂર્વે—અમારા લાડ કેડને લ્હા લેવરાવ્યા પૂર્વે તું ચારિત્ર લે તે અમારાથી કેમ સહન થઈ શકે ? કારણ કે તું અમાર રક્ષક છું, અમારા મનોરથ પૂર્ણ કરનારો છું, માટે અમારી ઈચ્છા વગર તારાથી ચારિત્ર લેવાય નહિ. અમે જાણતા હતા કે પુત્ર માટે થઈ અમારું પાલણપોષણ કરશે, પિતૃત્રણ આપીને અમને તારશે અને અમને નરકમાં પડતા અટકાવશે, લોકસમુદાયમાં આવા સકળ ગુણજાણું પુત્રથી અમારી કીર્તિમાં વધારો થશે. એ આનંદ ભોગવવાને હજી પ્રારંભ થાય છે ત્યાં તું ચારિત્ર લેવાની વાત કરે છે એ અગ્નિમાં ઘી નાખવા જેવું કરે છે”
માતાનાં આવાં વચન સાંભળી પ્રબોધચંદ્ર બોલ્યા, “હે જનની! આ દેહને ભરોસો નથી માટે ધર્મનું સેવન કરવું એ ડાહ્યા મનુષ્યનું કર્તવ્ય છે. આ દુઃખરૂપી સંસારમાં માતા કેણ અને પુત્ર કણ માટે હે જનની! તું મારી માતા છે અને હું તારે પુત્ર છું એવો વિચાર મનમાંથી કાઢી નાખ. પૂર્વ ભવમાં તારા મનની ભાવના મારે ત્યાં જ્ઞાની પુત્રની પ્રાપ્તિ થાય એવી હતી તે મુજબ મેં તારી કુખે અવતાર ધર્યો. પૂર્વના કર્મ સંગે આ સંસારમાં એકબીજાની લેણાદેવી લેવા દેવા માટે આપણે આવી મળ્યા છીએ. તું જાણે છે કે મારે પુત્ર માટે થાય છે, પણ દિવસે દિવસે મારા આયુષ્યમાં ઘટાડે થતે જઈ ઉમરમાં ઓછો થતો જાઉં છું. સૂર્ય ઉગે છે, તપે છે અને અસ્ત પામે છે તે પ્રમાણે આ નાશવંત દેહનું પણ છે. હે માતા! આ શરીરને ભરોસે નથી, તે પાણીના પરપોટા જેવું છે, તેને પડતાં વાર લાગતી નથી, આયુષ્ય ક્ષણમાં લોપ થાય તેવું છે, જગતમાં કોઈ અસર નથી અને કઈ સ્થિર પણ નથી. હું આ સંસારની લીલામાં આખી ઉમર કાઢી નાખું, તોપણ તારી કે મારી મનોકામના પૂર્ણ થવાની નથી. જવને વારંવાર મનુષ્યદેહ પ્રાપ્ત થતો નથી. ગઈ કાલે હું નાનું બાળક હતે, આજે મોટો થઈ ગયો છું. કયારે મોટે થય? કેવી રીતે મોટે થશે? તેનું તને જ્ઞાન પણ નથી. આ જગતમાં કઈ અમર નથી, અમર તે તેજ છે, કે જેણે પિતાના આત્માનું કલ્યાણ કરવાનાં સાધનરૂપ અમૃત પીધું છે.”
પુત્રના આવા વચન સાંભળી ગુણવતી દીન વચને બોલી “હે પુત્ર! તેં સંસારને