________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુબેધ વ્યાખ્યાન.
આર. કુલ્લક જીવથી કેટલી પ્રાપ્તિ થઈ શકે? જે દ્રવ્ય તેને પ્રાપ્ત થયું હતું તેમાંથી દાનધર્મ કરવાનું તે બાજુએ રહ્યું, પરંતુ તેને ઉપભેગ કરો પણ તજી દઈને તે જીવડે જે સુખ ભેગવતે હતું તેમાં પણ ઓછું કરી વિશેષ દ્રવ્ય સંગ્રહ કરવાની તૃષ્ણાથી અનેક સંકટ સહન કરવા લાગ્યા. તે લાંઘણે ખેંચે, ઘરનાં માણ સોને પેટપૂર ખાવા ન આપે, અતિથિ નિમુખ જાય તેની પરવા પણ ન કરે-એમ છઠ્ઠો દેગ પૂર્ણ કરવાની આશામાં ચગદાયે, પણ તેને છઠ્ઠો દેગ ભરાયે નહિ, દેવેછાથી સેનામહોરોથી ભરેલા પાંચ દેશ અને છઠ્ઠો અપૂર્ણ દેગ ચેર ચેરી ગયા ને તે જે હતો તે ના ભિખારી થઈ રહ્યો. પછી તે ગયેલા ધનને માટે રડવા લાગ્યા. ત્યારે એક સુજ્ઞ મનુષ્ય કહ્યું-“અરે ઓ મૂઢ! તારી પાસે ધન હતું ત્યારે તે નહિ કોઈને દાન દીધું, નહિ ધર્મ કીધે, નહિં પરમાર્થ કીધે, કે નહિ પિતાના સુખ માટે તે વાવવું, પરંતુ વિશેષ ધન મેળવવા માટે તે તારા સર્વ સુખને નાશ ક. એ ધન માર્ગના આ કાંકરા તેલનું હતું. આવા નિરૂપયેગી ધનને નાશ થયે છે, તેમાં તને શા માટે શોક થાય છે? જે જીવ પ્રાપથી તૃપ્ત નથી અને અપ્રાપ્ય માટે વલખાં મારે છે, તેની સર્વદા એજ ગતિ થાય છે. જીવને જે અનાયાસે પ્રાપ્ત થાય તેના ઉપર સંતોષ રાખવો જોઈએ.’
પૂર્વ જન્મમાં કરેલા કર્મો જે આ જન્મમાં ફળરૂપે પ્રાપ્ત થાય છે તેજ પ્રારબ્ધ (નસીબ) છે. પૂર્વ જન્મમાં કરેલાં કર્મો આ જન્મમાં ફળરૂપે વિસ્તાર પામે છે ને પ્રત્યક્ષ થાય છે. જેવા કર્મ તેવી બુદ્ધિ, તે વ્યવસાય, તેવી પ્રાપ્તિ, તેવાં ફળ અને તેવી સહાયતા મળી આવે છે. જીવને સુખ કે દુઃખ જે ઠેકાણે ભેગવવાનું હોય છે તે કેકાણે દોરડાથી બંધાયેલા બળદની માફક તેનું ભાગ્ય બળાત્કારે ઘસડી જાય છે. પૂર્વ જન્મમાં ઉત્તમ કર્મ કરનાર ઉત્તમ ફળ મેળવે છે, અધમ કર્મ કરનાર અધમ ફળ આવે છે. જીવે પિતાનું પ્રારબ્ધ ઉત્તમ કરવા માટે સત્કર્મ કરવાં જોઈએ, કેમકે ક્રમે ક્રમે એજ સતકર્મો પ્રફુલ્લિત થઈને જીવને નવા સત્કર્મને માટે ઉત્તેજીત કરે છે. પ્રારબ્ધ વિના ફળપ્રાપ્તિ થતી નથી. દેખાદેખી કરવાથી ફળપ્રાપ્તિ થતી હોય તે શ્વાન અત્યંત દોડાદોડી કરે છે, અને વૃષભ ઘણે પુરૂષાર્થ કરે છે પણ તેને કાંઈ પણ પ્રાપ્તિ થતી નથી. વળી આ જન્મે કરેલાં સંચિત કર્મનું ફળ જીવને તેના એગ્ય સમયે જ આવી મળે છે, માટે જીવે પ્રત્યેક ક્ષણે એવાં સત્કર્મોને સંગ્રહ કરવો જોઈએ કે જે સંચયના પરિણામે તેને ભવિષ્યમાં ઉત્તમ ફળની પ્રાપ્તિ થાય.
ગાડું જેમ બે ચક વગર ચાલી શકતું નથી અને એક હાથે જેમ તાળી પડી શકતી નથી, તેમ પુરૂષાર્થ અને પ્રારબ્ધ વિના ફળની પ્રાપ્તિ પણ થતી નથી. જીવરૂપી એક ગાડાંને વહન કરનારાં બે ચક છે. પ્રારબ્ધ અને પુરૂષાર્થ. સંસારરૂપ ગાડાંનું એક
For Private And Personal Use Only
