________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ધર્મ પ્રકાશ. તે પણ પિતા તરફના અનિવાર્થ પ્રેમથી જ. રજપુતકુળભાનુ મહારાણા પ્રતાપી પિતાપે વગડે વગડે રખડી અસહ્ય આપદા માથે વહોરી લઈ નિષ્કલંક કીર્તિવજ રફાળે તે પણ સ્વદેશના પ્રેમથી જ. સંયુક્તાના અથાગ સ્નેહથી ચૈહાણ વંશને - કાન રાજા પૃથુરાજ પતન થયે તે પણ પ્રેમથી જ. સરસ્વતિચંદ્રને સંસારસુખને યા. કરાવી સન્યસ્ત રોવરાવનાર પણ પ્રેમજ, અને કુસુદને સતિ પતિવ્રતાની લાનથી ઉતારી નાંખનાર ને નર્મવિદારક ભસ્મને ભેટે કરવનાર પણ પ્રેમજ એમનું સ્વરૂપ અલોકિક છે. પ્રેમવૃક્ષનાં મૂળ ઘણાજ ઉંડા છે. પ્રેમનું બંધન વાની બેટીથી પણ મજબુત અને અગાધ છે. પ્રેમને પ્રચાર અનેક પ્રકારે છે. પ્રેમનું સ્વરૂપ ચીતરવા વિશ્વકર્માની પછી નિર્બળ છે. કવિની કથા પણ પ્રેમના પૂર્ણ સ્વરૂપ પાસે લાચાર છે, તે આ લેખક લાચાર બને તેમાં નવાઈ નથીજ.
(૬)
વાણી. વાણુ એ એક જાતનું વશીકરણ છે. મનુષ્યવાણીથી પિતાના પારકા બને છે, ને પારકા પોતાના બને છે; સ્નેહી શત્રુ બને છે ને શત્રુ નેહી બને છે; વિદ્વાન બિમવિદ્વાન ગણાય છે ને અવિદ્વાન વિદ્વાન ગણાય છે; શાન્ત ઉગ્ર બને છે અને ઉગ્ર ડાન્ત થાય છે, શૂરા કાયર બને છે ને કાયર શૂરા બને છે, દુર્ગણું સણી થાય છે ને સ@ણું દુર્ણ થાય છે; સાનુકૂળ પ્રતિકૂળ થાય છે ને પ્રતિકૂળ સાનુકૂળ બને છે; નિદોષ સદોષ લાગે છે ને સદેષ નિર્દોષ લાગે છે, સત્ય અસત્ય લાગે છે અમે સત્ય સત્ય લાગે છે. એમ ઘણાજ ઉલટા સુલટીંબના વાણીરૂપી વશીકરણથી બની શકે છે. અહીં વાણું ! તારે માટે એક કવિએ કહેલું ખરૂં જ છે કે –
ન કાચની કેડી મટેજ કાણ,
વિચારીને યાર ઉચાર વાણું. યાદ રાખવું કે-વાણી એજ ખરેખરૂં વશીકરણ છે.
(૭)
લક્ષ્મી. તપસ્વીઓના તપને ભંગ કરાવનાર, મુનિઓના માન મૂકાવનાર, ગીરોના ચોગને ભંગ કરાવનાર અને સત્યવાદીઓના સત્યને છોડાવી નીચું જોવડાવનાર
પળા લક્ષ્મી ! તું એકજ છું. તારી દ્રષ્ટિમાંજ કોઈ એવું અલૌકિક રહસ્ય અને વશીકરણ ભરેલું છે કે–તારી ઝાંખી કરતાંજ ગમે તે સગુણ પુરૂષ પણ એકદમ અંધ બની જાય છે. એ ચપળા લમી! તારી કૃતી ખરેખર અલૌકિકજ છે.
For Private And Personal Use Only
