________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હિરો હાથ / જી.
માનની. આ રાસ ભદાસ નામના શ્રાવકનો બનાવેલો છે. તે શ્રી વિજયસેનરીર મહારાજના પરમભક્ત હતા, બાર વ્રતધારી હતા, દરરોજ બેસણું કરતા, ચાર નિરામ ધારતા, બે ટંક પ્રતિક્રમણ કરતા, દરરોજ દશ જિનમંદિર જુડારતા, પર્વતિથિએ વિવધ કરતા, ગુરૂતિમાં તત્પર હતા. તેમણે લંબાવતી અથવા ખંભાયતમાં રહીને સંવત ૧૯૮૨ માં આ રાસ રમે છે. તેની અંદર શ્રાદ્ધ વિધિ, વિવેકવિલાસાદિ શ્રાવકના આચારને બતાવનારા ગ્રંથોમાંથી રહસ્ય લઈને દાખલ કરેલ છે. રાસની ભાષા જુની ગુજરાતી છે. આ અંકમાં આવી ગયેલા શ્રીપાળ ને ચંદરાજાના રાસની જે કથાનુગરૂપ આ રાસ નથી. આ રાસમાં ખરી રીતે તે શ્રાવક ચોગ્ય ચરણકારાગ જ સમાવેલ છે. રાસ ખાસ વાંચવા લાયક છે, પરંતુ વહુની ગુજરાતી ભાષા સમજનારા અને તેવી તસદી લેનારા જૈન બધુ થોડા લેવાથી આ રાસમાં બતાવેલું શ્રાવકની કરણરૂપ રહસ્ય સર્વે જૈન બંધુઓના ધ્યાનમાં આવે એટલા માટે આ રાસનું રહસ્ય આપવા ધાર્યું છે. પૂર્વે આપેલા રસના લેખની જેમ આમાં પ્રથમ કથાનક અને પછી તેનું રહસ્ય એમ આવવાનું નથી, આમાં તે રાસની અંદરથી રહસ્યજ આપવાનું છે.
સ પ્રારંભ. રસના કર્તા પ્રારંભમાં સરસ્વતિને નમસ્કાર કરે છે અને તેની સ્તુતિ કરે છે. રતિક્ના પ્રસાદથી જ મનુષ્ય બુદ્ધિશાળી થાય છે. બુદ્ધિ એ મતિજ્ઞાનને જ વિધ્યાગ અથવા પર્યાય છે. “જ્ઞાન વિના મનુષ્યો કરતાં દરિદ્રી મનુ પણ સારા' એ હકીકત સ્પષ્ટ કરતા સતા કર્તા કહે છે કે
તે દરિદ્રી જગમાં ભલા, જ્ઞાન સહિત દીસે ગુણનિલા:
અર્થ સહિત ને જ્ઞાન રહિત, તે નર ના ભારે ચિત્ત. તે દરિદ્રીઓ પણ આ જગતમાં એ છે કે જેઓ જ્ઞાન સતિ હેવાથી ગુણવાન દેખાય છે, પરંતુ અર્થ એટલે દ્રવ્ય સહિત હોય પણ જ્ઞાનહિત હોય તે તે શ્રેષ્ઠ નથી. તેવા માણસો કર્તા કહે છે કે મને ગમતા નથી–સારાં લાગતાં નથી.” આગળ ચાલતાં કર્તાએ જ્ઞાનીનું ઘણું બહુમાન કર્યું છે–
જ્ઞાની નર સઘળે પૂજાય, નરપતિ નિજ નગરેજ મનાય; સાની ભલે નર જહુ રૂપ, કે જુએ કેયલનું રૂપ.
For Private And Personal Use Only
