________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કરી નાખેરમા વગર કહી શકાય તે હાક છે; પરંતુ ' સારું છે ઇકાડમાં ન રાખવાથી ગુદાના કેટલાક પ્રા છેલ્લા દશેક વર્ષમાં આપણે ગુમાવી બેડા છીએ અથવા તે પર જરાપણ અજવાળું પાડવાને બદલે ઉલટા પાછા હઠયા કીએ. જે એને બદલે ચેય ભાષા વાપરવામાં આવી હત ા ણ બાબતમાં પ્રગતિ થઈ શકી હોત એમ વધારે સૂકમ દષ્ટિથી અને મનુચવભાવના અવલોક નથી જોતાં તરતજ જણાઈ આવશે.
ચર્ચા ઉપસ્થિત કરનારે એક બીજી અગત્યની વાત લક્ષ્યમાં રાખવા યોગ્ય છે તે એ છે કે મુળ મુદ્દાને–ચર્ચાનો વિષય બાજુમાં ટળી જ ન જોઈએ, એ સુને ગૌણ ભાગ ન મળ જોઈએ, પણ તેને યોગ્ય મહત્તા મળવી જોઈએ. ચર્ચાના આ અગત્યના નિયમને લક્ષ્યમાં ન રાખવાથી કેટલીકવાર અવ્યવસ્થિત ચર્ચા ચાલે છે, દલીલના ઢગલે ઢગલા ઉભરાઇ જાય છે પણ મુદ્દાને સ્પષ્ટ ખ્યાલ ન હોય અને તેને ચે દલીલ રજુ કરવાની પદ્ધતિ ન આવડતી હોય તો ચર્ચા ઉપસ્થિત કરનાર આજુબાજુના ઘુંચવાડામાં નરમ પડી જાય છે, ગોટાળામાં પડી જાય છે અને આખરે હારીને બેસી જાય છે. પછી તેને પોતાને ચર્ચા ઉપસ્થિત કરવામાં જાણે પિતાની ભૂલ થઈ હોય એમ લાગે છે. પિતાની મહત્વતા ભરેલી વિચારણાને ઝીલવાને કેમ લાયક નથી એવી માન્યતા પર આવી જાય છે અને એવી નગુણ અને અવિચારી કામની ખાતર કાર્ય ન કરવાના નિર્ણય પર આવી જાય છે. આવા નિર્ણય પર આવતાં પોતાની ચર્ચા ચલાવવાની શકિતપર, મૂળ મુદ્દાને બરાબર લદય સન્મુખ ન રાખી શકવાની પોતાની ઓછી આવડત પર કે ચર્ચાના સાધારણ નિયમના પિતાના ઓછા ખ્યાલપર તેને લક્ષ્ય રહેતું નથી, તેથી ગેરવ્યાજબી રીતે પિતાની અપ શક્તિને જે બીજા ઉપર ઢોળવાની મનુષ્યની સામાન્ય નબળાઈને તે તાબે થઈ જાય છે. આ પ્રમાણે ન થવા દેવા માટે યોગ્ય ભાષામાં ચર્ચા શરૂ કરવાની ખાસ જરૂરીઆત છે તે લક્ષ્યમાં રાખવા યોગ્ય છે એમ લાગે છે.
એ ઉપરાંત ચર્ચા ઉપસ્થિત કરનાર જેણે પોતે કદિનલ કરે જ નહિ, ભૂલ કરી. શકે જ નષ્કિ, તેના વિચારને અનુરૂપ અન્ય ન હોય તે તે વાદ-ચર્ચાના કે બુદ્ધિ બળના સંબંધમાં હજુ ઘણી હલકી પાયરીપર છે, અને પોતે બુદ્ધિભવના શિખર પર ચઢી ગયેલ છે, અને કદિ પોતાની દલીલ કરવાની પદ્ધતિમાં ફેરફાર હાયજ નહિ, હોઈ શકે જ નહિ, એવી એવી કલ્પનાથી અથવા એવા હકથી ચચાં ઉપસ્થિત ન કરવી. આવી રીતે મહાન પદની પોતામાં કલ્પના કરી લેવાની નબળાઈ ઘણું લે
કે કે વકતાઓમાં સ્પષ્ટ રીતે અને કેટલાકમાં ગુપ્તપણે ઘર કરી રહેલી હોય છે, એનું પરિણામ અત્યંત અનિષ્ટ આવે છે, જેમ આપણે વિચાર આપણને ફરી
For Private And Personal Use Only
