________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હિતાની રોનનું રહસ્ય.
પવિત્રતા નારીનું રૂપ, રૂપને વિધાજ સુરૂપ. અધિક રૂપ તે વિદ્યા કહી, ગુપ્ત ધન તે વિદ્યા સહી; યશ સુખની દેનારી એહુ, વાટે બાંધવ સરખી જેહ, વિદ્યા રાજભુવને પૂજાય, વિદ્યહીન અજ પશુઆ ગાય; લક્ષ્મી પણ જુગ તે શોભતી, જે ઉપર ડી સરવતી. નાણા ઉપર અક્ષર નહીં, તે નાણું નવિ ચાલે કહી
જિહાં અક્ષર તિહાં મહત્ત્વ તે બહુ ઉત્તમ અંગને પૂજે સહુ.
આ પ્રમાણે અનેક પ્રકારે જ્ઞાનનું બહુમાન બતાવ્યા પછી કહે છે કે “ગણઘર, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય એ સર્વ પદવી પણ જ્ઞાનવડેજ પ્રાપ્ત થાય છે. વળી સ્વર્ગ ને નરક, પૃથ્વીને સમુદ્ર, નદી ને પર્વતો, નગર ને અટવી, પુણ્ય અને પાપ, જીવ અને અજીવ, ભવ્ય ને અભવ્ય, સાધુધર્મ ને શ્રાવકધર્મ ઇત્યાદિ સર્વ હકીકત જ્ઞાનીજ જાણે શકે છે અને જ્ઞાનીજ બતાવી શકે છે. સરસ્વતીના-જ્ઞાનના કે વિઘાના ગુણે વર્ણવતાં પાર આવે તેમ નથી. સર્વત્ર તેનું જ બહુમાન છે અને તેની જ અવશ્યક્તા છે. કવિઓને તે સરસ્વતીજ માતાતુલ્ય છે. રાસ, ચરિત્ર, કાવ્ય, નાટક કે કાંઈ પણ રચના કરતાં પ્રારંભમાં તેની જ આવશ્યક્તા છે, તેના પ્રસાદની જ જરૂર છે અને તેને જ નમસ્કાર કરવામાં આવે છે. તેને બ્રહ્માણી, શારદા, ત્રિપુરા, ભારતી, વિદુષા, સરસ્વતી વિગેરે અનેક નામવડે સંભારવામાં આવે છે.”
આ પ્રમાણે પહેલી ઢાળમાં સરસ્વતીનું અથવા જ્ઞાનનું બહુમાન કરીને પછી બીજી ઢાળમાં અભિધેય' કહે છે. આ રાસની અંદર કર્તાએ શું શું કહેવા લાગ્યું છે તે કર્તા ટુંકામાં બતાવી આપે છે. નીતિશાસ્ત્રના બોલ, સિદ્ધાંતના ભાવ, ચારિત્રના ભેદ, લૈકિક શાસ્ત્રની વાતો, વૈદ્યક શાસ્ત્રનું રહસ્ય, તિષના પ્રકાર, કવિઓની ઘટના, શ્રાવકની વિધિ, સાધુના માર્ગ, સ્વપ્નને વિચાર, જાગવાની વિધિ, નવપદ જાપનું વિધાન નવકારવાળીના પ્રકારનું પ્રતિકમણ કેમ કરવું, પણ ખાણુ શી રીતે કરવું, શંકાશ કેમ ટાળવું, વસ્ત્ર કેવી રીતે પહેરવાં, દહેરાસર શી રીતે જવું, ચૈત્યવંદન કેમ કરવું, પૂજન વિધિ, ભજન વિધિ, દાન દેવાને વિધિ, વાણિજ્ય વિધિ સભામાં કેમ બેસવું પાણી શી રીતે પીવું, કર્મ કેમ કરાવવું, નાન કેવી રીતે કરવું, શરમ (લજા) કેવી રીતે જાળવવી, કયે વખતે ન બોલવું, પુરૂ કઈ રીતે બોલવું, ભેગ કેમ ભેગવવા, સેવકે કેમ વર્તવું, સ્વામીએ કેમ વર્તવું, માગે કેમ ચાલવું, શુભ કરીના પ્રકાર, ગર્ભના વેદ, ઉપ
૧ કહેવાનું છે જે હોય તે. 2. વેપાર કેવી રીતે કરે છે કે હમત..
For Private And Personal Use Only
