________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
*:
*
( ૧૩:--
નો પ્રમાદ કરે એગ્ય નથી કારયુકે આ મનુષ્ય ભવ અત્યંત દુર્લભ છે. પરલેકનું સાધન કરવું એજ આ મનુષ્યભવનું પ્રધાન કાર્ય (મુખ્ય ફળ) છે. પંચેન્દ્રિયના વિષયે પરિણામે કટુ (કડવાં) ફળ આપનારાં છે. સારા ( સગાંએાના) સંગમ પરિણામે વિયેગવાળા છે. આ આયુષ્ય પડવાના (અંત આવવાના) ભયથી વ્યાપ્ત છે, તથા તે કયારે પડશે (મૃત્યુ આવશે) તેની ખબર પડતી નથી. આ પ્રમાણે સંસારની વ્યવસ્થા હોવાથી આ સંસારરૂપી અગ્નિને ઓલવવા માટે પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. તેને ઓલવવામાં સિદ્ધાંતની વાસના રૂપ ધારાવાળે ધર્મરૂપી મેઘજ એક કારણ છે, તેથી સિદ્ધાંતને સ્વીકાર કરવો જોઈએ, તથા તે (સિદ્ધાંત)ના જાણકારોની સારી રીતે સેવા કરવી જોઈએ, આ સંસાર મુંડમાલિકાની ઉપમા આપવા લાયક છે. તેમાં ખોટી અપેક્ષા ત્યાગ કરવા લાયક છે, સિદ્ધાં તની આજ્ઞા મુખ્યપણે માનવા લાયક છે, પ્રણિધાન (ચિત્તની એકાગ્રતા) કરવા લાયક છે. તેનું (પ્રણિધાનનું) સત્સાધુની સેવાવડે પિષણ કરવું યોગ્ય છે. પ્રવચન નનું મલિનપણથી રક્ષણ કરવું ( અટકાવવું) યુકત છે. એ રક્ષણ વિધિ પ્રમાણે પ્રવર્તતે મનુષ્ય (પ્રાણી) કરી શકે છે, તેથી સર્વ કાર્યમાં વિધિ પ્રમાણે પ્રવર્તવું, સૂત્રને અનુસરે આત્માનું સ્વરૂપ જાણવા લાયક છે. અને (શુભ) પ્રવૃત્તિમાં તેના કારણોની અપેક્ષા રાખવી જરૂરી છે. તેથી નહીં પ્રાપ્ત થયેલા એવા મોક્ષ સાધનના યોગોને પ્રાપ્ત કરવા પ્રયત્ન કરે જોઈએ, વિતસિકા (આશ્રવ આવવાની નહેરે) અને તેનું વિતસિકાનું) આગમન અટકાવવું જોઈએ, એટલે આવ્યા પહેલાં તેને પ્રકાર કરી રાખે જોઈએ. આ પ્રમાણે પ્રવર્તવાથી મનુ
ના સેપકમ કર્મને નાશ થાય છે, તથા નિરૂપકુમ કર્મની પરંપરા (શ્રેણિ) વિદ પામે છે. તેથી કરીને હે ભગ્ન પ્રાણીઓ ! આ બાબતમાંજ તમો યત્ન કરે.”
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કઘા, વિવેચન-આ મહાન વાકયની ચુંટણી એવા ઈરાદાથી કરવામાં આવી છે કે તેનું રહસ્ય કે જે અતિ ગંભીર અને પ્રાણીઓનું સર્વથા હિતકર છે તે એ વાંચકેના હૃદયમાં ઠસે તે અવશ્ય તેનું હિત થાય, આવાજ હેતુથી તે વાક્યને બે વર્ષ પયંત શરૂ રાખવામાં આવ્યું છે. હવે નવા વર્ષથી જ્યારે તેનું સ્થાન બીજા મહાન વાકયને આપવાનું છે ત્યારે આ વાક્યમાં શું રહસ્ય રહેલું છે તે સંસ્કૃત ભાષાથી અજ્ઞાત એવા બંધુ એને જ્ઞાત થવા માટે દર્શાવવાની જરૂર જણાઈ છે. આપણા શ્રાવક વર્ગ માટે પ્રાર્થે આ માસીક છે. અને શ્રાવક વર્ગમાં સંસ્કૃત ભાષાના જ્ઞાતાની સંખ્યા બહુ અપ છે. જે છે તે પણ આવા મહા વાક્યનું રહરય એકાએક સમજી શકે તેવી પ્રાચે નથી તેથી યથામતિ તેનું રહસ્ય બતાવવા ધાર્યું છે. ઉપર શબ્દા 4 લખતાં પણ તેને સ્પષ્ટ કરવા માટે કેટલાક વિશેષાર્થ કેસમાં મુકેલા છે.
For Private And Personal Use Only
