________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં કર્તા કહે છે કે “તેને બુઝાવવામાં સિદ્ધાંતની વાસનારૂપ ધારાવાળો ધર્મરૂપી મેઘજ એક અદ્વિતીય કારણ છે તેને સ્વીકાર કરે જોઈએ.” સંસારાગ્નિને બુઝાવે તેવાં પાંચ સાત કે અનેક કારણે નથી, પણ માત્ર એકજ કારણ છે. અને તે એ છે કે ધર્મરૂપી વરસાદને પ્રવાહ તેની ઉપર લાગુ કરી દે. તેના વડે જ એ અગ્નિ બુઝાશે. તે વરસાદની ધારા સિદ્ધાંતની વાસનારૂપ છે એટલે જે પ્રાણીના હૃદયમાં સિદ્ધાંતની વાસના જાગ્રત થાય, તેના પર પ્રેમ આવે, તેમાં કહેલાં વચને સત્ય લાગે, તે પ્રમાણે વર્તવાની ઈચ્છા થાય ત્યારે સમજવું કે હવે ધર્મરૂપ મેઘ વરસશે, એટલે પ્રથમ જ્ઞાન અને પછી શ્રદ્ધા-દર્શન થાય; ત્યારપછી ચારિત્રધર્મની આરાધનામાં પ્રયત્ન થઈ શકે અને તેમાં જયારે યક્ત પ્રયત્ન થાય ત્યારે પછી સિદ્ધાંતની વાસનારૂપ ધારાવાળે ધમરૂપ મેઘ વરસવા માંડ કહેવાય. તેવા વરસાદથી સંસારાગ્નિ બુઝાય એ નિઃસંદેહ હકીકત છે. પરંતુ તેવા મેઘના કારણભૂત જે સિદ્ધાંતની વાસના તે સિદ્ધાંતને સ્વીકાર કરવાથી ઉત્પન્ન થાય ત્યારે તેને કાર શી રીતે કરો ગણાય? તેના ઉત્તરમાં કર્તા કહે છે કે “સિદ્ધાં. તને સ્વીકાર કરવાના ઈચ્છકે તેની જાણકારની સેવા કરવી જોઈએ.” આ એકજ ઉપાય જે યથાર્થ આદરવામાં આવે એટલે કે તેને જાણકારની સેવા કરવામાં આવે અને તે પ્રસન્ન થાય ત્યારે તે સિદ્ધાંતને રહસ્યને સમજાવે, હદયમાં ઠસાવે અને તે પ્રમાણે વર્તન કરવાથી જ આત્માનું કલ્યાણ થશે એમ ખાત્રી કરી આપીને તે પ્રમાણે વર્તન પણ કરાવે, એમ થાય એટલે પછી તેની ધાર શરૂ થાય અને ધર્મરૂપ મેઘ વરસવા માંડે એટલે સંસારાગ્નિ જરૂર બુઝાય.
- હવે જે પ્રાણ સિદ્ધાંતના જાણકારની સેવા કરે છે અને તેના વડે તેની પ્રસ ત્રતા મેળવે છે તેને પછી આ સંસાર કે સમજાય છે તે કહે છે–“આ સંસાર મુંડ પાલિકાની ઉપમા આપવા લાયક છે-તે ઉપમાને છે. ” અર્થાત આ સંસાર મુંડ કહેતાં ખોપરી તેની માળા જે શ્રેણી તેના જે નિરર્થક એટલેકે નિસાર છે. કુત્સિત છે, નિર્ભ સંનીય છે, તેનાવડે કાંઈ પણ કાર્યની સિદ્ધિ થતી નથી, તેથી આગળ જતાં કહે છે કે-“ તે સંસારમાં રહીને ખોટી અપેક્ષા ત્યાગ કરવા લાયક છે.” એટલે મિથ્થા વાંચ્છા, બેટી ઈચ્છાઓ પરિણામે જેથી ભવભ્રમણ વધે તેવી અપેક્ષા રાખવા લાયક નથી, ત્યારે શું કરવું લાયક છે? તેના ઉત્તરમાં કહે છે કે “સિદ્ધાંતની આજ્ઞા મુખ્યપણે માનવા લાયક છે, પ્રણિધાન ( ચિત્તની એકાગ્રતા) કરવા લાયક છે, તેનું (પ્રણિધાનનું) સસાધુની સેવાવડે પિષણ કરવું યોગ્ય છે અને પ્રવચનનું ( જૈન શાસનનું) મલિનપણથી રક્ષણું કરવું યુકત છે.” આ ચારે વાક્ય ખાસ મનન કરવા લાયક છે. સિદ્ધાંતમાં શ્રાવકને માટે જે જે આજ્ઞા એ ફરમાવે છે, જે જે કર્તવ્ય કરવાનાં કહ્યાં છે, જે જે આચરણ તજવાની કહી
For Private And Personal Use Only
