Jain Dharm Prakash 1911 Pustak 027 Ank 11

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 6

૩૮
નામ પ્રકાશ,
અન્ય મેાક્ષાર્થીને પણ તેવાજ ર્હિતકારી માર્ગ બતાવી જન્મ મરણુનાં અનંત દુઃખમાંથી મુકત કરવા યત્ન સેવે છે. ૩.
વિવેચન-શુદ્ધ આત્મતત્ત્વમાંજ રમણુતાવડે મુનિના ચારિત્રની સફળતા છે.શુદ્ધ આત્મતત્ત્વના યથા ભાસનવડે યુનિના જ્ઞાનની સાર્થકતા છે અને શુદ્ધ આત્મતત્ત્વના યથા નિર્ધારડે મુનિના દર્શન ગુણની સાર્થકતા છે. એવી રીતે શુદ્ધ જ્ઞાન નય વિચારે જેમ મુનિના ચારિત્રાદિકની સફળતા જણાવી તેમ ક્રિયાનચે પણ અશુદ્ધ ક્રિયાના પરિદ્વાર પૂર્ણાંક શુદ્ધ અવિકારીઆત્મ હિતકારી ક્રિયાના લાભથી ઉકત રત્નત્રયીની સફળતાજ સાજવી, તે એવી રીતે કે શુદ્ધ ચારિત્ર પરિણામથી અનાદિ અવિરતિ પરિણામની નિવૃત્તિ થાય છે, અને ઉજવળ અહિઁ’સક પરિણામ પ્રગટ થાય છે. અથવા ક્ષાયેાપમિક (અભ્યાસિક) સામાયિકાકિ અથવા યમ નિયાક્રિકના સેવનથી અનુક્રમે વિશુદ્ધ-ક્ષાયિક-યથાખ્યાત ચારિત્ર તેમજ પરમ અહિંસક સ્વભાવની પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે. નિર્મળ તત્ત્વજ્ઞાનના પરિચચથી અનાદિ અજ્ઞાન-અવિદ્યાના નાશ થાય છે અને સદ્વિવેક જાગે છે. તેમજ નિર્મળ શ્રદ્ધાન ચેગે અનાદિ તવશ્રદ્ધારૂપ મિથ્યાત્વનુ' સમૂળગું મથન થાય છે અને પરમ તત્ત્વરૂચિ પ્રગટે છે. આમ અશુદ્ધ મલિન ક્રિયાના ત્યાગ પૂર્ણાંક યથાત્તર શુદ્ધ નિર્મળ કરણીઢારા આત્મલાભ પ્રાપ્ત થાય છે તેથી ઉભયનય વિચારે મુનિના ચારિત્રા દ્વિકની સફળતા—સાર્થકતાજ રહેલી છે. તેજ વાતનું દાંતવડે શાસ્રકાર પે'તેજ સમર્થન કરી બતાવે છે.
यतः प्रवृत्तिर्न मणौ, लज्यते वा न तत्फलम् ॥ પ્રતાયિની મહિઽતિ-નિયઢા ૧ સા યથા || ૪ |
ભાવાર્થ-મણિરત્ન હ્રાથમાં આવ્યા છતાં તેને આદર કરી શકાય નહિ તેમજ તેનુ' ફળ મેળવી શકાય નહિં તે જાણવુ` કે મણિની પીછાનજ થઇ નથી કે મણિની પ્રતીતિજ મેડી નથી, અન્યથા ક્ષણિનું મૂલ્ય સમજી તેને આદર જરૂર કરાય૪, ૪,
વિવેચન—જો ર્માણ રત્નને જાણ્યા ઢંખ્યા છતાં તદ્ન ગ્રહણુ ચેાગ્ય કરણી કરવામાં ન આવે તેમજ વિષ જવરાદિક રોગહરણ પ્રમુખ તેના યયાયેગ્ય લાભ લેવામાં ન આવે તે આ ‘સાચું મણિરત્ન છે' વું જ્ઞાન તેમજ તેમાં ‘આવા આવા વિકાર દૂર કરવાનું સામર્થ્ય રહેલુ છે' એવી શ્રદ્ધા કેવળ કથની ચાત્ર છે, મતલબ કે તેવું જ્ઞાન અને તેવી શ્રદ્ધા વાસ્તવિક નથી પરંતુ ફકત તે જ્ઞાન અને તે શ્રદ્ધા નામનાજ છે. ઉકત દષ્ટાંત દેવાનુ તાત્પ શાસ્રકાર પાતેજ સમાવે છે,
तथा यतो न शुद्धात्म - स्वनावाचरणं जयेत् || फलं दोषनिवृत्तिर्वा तदज्ञानं न दर्शनम् ॥ ९ ॥