Jain Dharm Prakash 1911 Pustak 027 Ank 11

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

જ્ઞાનસાર સૂર્ય વિવરણ.
૩૨૯
ભાવાર્થ-તેમ ને શુદ્ધ આત્મ વભાવમાં રમણુ થઇ શકે નહિ તથા રાગદ્વેષ-મેઢાદિક દુષ્ટ દોષોના ત્યાગ થઇ શકે નહિ તે તે જ્ઞાન કે દર્શન કઈ કામનાજ નથી. ખરાં જ્ઞાન અને દનથી સ્વરૂપમગ્નતા અને દોષ—હાનરૂપ ઉત્તમ લ થવુજ જોઇએ, સહુજ આનંદમાં મગ્નતા થવી એ જેમ ઉત્તમ લાભ છે, તેમ દુષ્ટ દેપાનુ દમન કરી તેમના સમુગા નાશ કરવા એ પણુ અતિ ઉત્તમ લાભરૂપજ છે. ખરૂં મુનિપણુ ભજનારા નિગ્રંથ સાધુએ એવે ઉત્તમ લાભ ડાંસલ કરી શકે છે, ૫,
વિવેચન—ઉપર જણાવ્યું તેમ જે જ્ઞાન અને શ્રદ્ધાથી શુદ્ધ આત્મ ભાસન અને રૂચિપૂર્ણાંક તેમાં રમણતા રૂપ પરમાર્થ-ફળ થાય નહિં અથવા અના≠િ કાળથી જડ ઘાલીને રહેલા અજ્ઞાન, મિથ્યાત્વ અને કષાય પ્રમુખ દુષ્ટ દેખેનુ નિવર્તન થાય નહિ તે જ્ઞાન અને શ્રદ્ધા શા કામના ? સાચા--પરમાર્થયુકત જ્ઞાન-શ્રધ્ધાનથી કાર્ય કારગુના નિયમ મુજબ શુધ્ધ આત્મ તત્ત્વનું' ભાસન, રાચન અને રમશુરૂપ ઉત્તમ ફળ તેમજ તેને ખાધાકારી મિથ્યાત્વ કષાય પ્રમુખ દેાષાનુ નિવર્તન રૂપ ઉત્તમ ફળ થવુજ જોઇએ. તેવા ઉત્તમ ફળની પ્રાપ્તિ કરી આપવી એજ સત્યજ્ઞાન અને શ્રધાનુ` કાર્ય છે. પરમાર્થ સામે દૃષ્ટિ રાખી પુરૂષાર્થને ફેરવનારને સત્ય જ્ઞાન અને શ્રદ્ધાન ચેગે ઉકત સ્થિતિ પરિપાક થયે ઉત્તમ ફળ અવશ્ય મળી શકે છેજ, પવિત્ર રત્નત્રટીના ધારક મુનિ જના સ`સારની માયાને કૈવી લેખે છે તે હૃષ્ટાંત દતે શાસ્ત્રકાર' સમજાવે છે.
यथा शोफस्य पुष्टत्वं यथा वा वध्यमंमनम् ।। तथा जानन जवोन्माद - मात्मतृप्तो मुनिर्भवेत् ॥ ६ ॥
ભાવાર્થ-જેવું શેક (સેાજા)નું પુષ્ટપથ્થુ અથવા વચ્ચે (વધ કરવા લઇ જવામાં આવનાર) ને શણગારવુ નકામુ છે, તેવાજ આ સંસારના ઉન્માદ અન કારી છે, એમ સમજીને મુનિ સહજ સંતેષી થઇ રહે છે. સ'સારનુ અસારપણુ' સમ્યગ્ વિચારી સ’તેષ વૃત્તિથી જે સહુજાન'દમાં મગ્ન થઇ રહે છે તેજ ખરી મુનિ-નિગ્રંથ છે૬,
વિવેચન–જેમ કેઇ શરીરમાં વિકાર પેદા થવાથી સેાજા થઇ જાય છે, ત્યારે તે જો કે શરીરમાં પુષ્ટ જણાય છે. તાપણુ તે કૃત્રિમ પુષ્ટિ વિકારજનિત ડાવાથી કેવળ દુ:ખદાયી જ છે. તેનાથી કિંચિત્ માત્ર સુખ-ચૈન થતુ ંજ નય. કિંતુ અથાગ દુઃખપીડાજ પેદા થાય છે. યાવત્ તેથી તે મરણાંત કષ્ટ પામે છે. આમ હાવાથી સેાન્ત થવાથી તેવું મડ઼ા કષ્ટ ભોગવનાર પેાતાના શરીરમાં થયેલી કૃત્રિમ પુષ્ટિથી કઇ ક્રુલાઇ જતા નથી. પરંતુ તેથી થતા દુઃખથી કંટાળી જઈ તેવી કૃત્રિમ પુષ્ટિ કરતાં સ્વાભાવિક કૃશતા જ પેતે પસદ કરે છે તેમ રાગ દ્વેષાદિક વિકારજનિત સસારનુ સ્વરૂપ પણ વિષમજ છે તેથી જીવને જન્મ, જરા અને મરણુ, આધિ વ્યાધિ