________________
www.kobatirth.org
શ્રી હિરભરિ ચરિત
૧૪૩
અહે! ધન્ય છે તે શ્રીમદ્ હરિભદ્રસુરિ આઢિ પવિત્ર પુરૂષોને ! તેને પુનઃ પુન: નમસ્કાર હા ! શ્રી હરિભદ્રસૂરિ હેમચંદ્રાચાર્ય આદિ શ્રમણ ભગવાન્ મહાવીર દેવના ખરા પુનિત પુત્ર હતા. શાસનરાગી પુષો! પિવત્ર મુનિવરે ! એ ઉજ્જવલ યશના ધણીના પગલે આપણે ચાલવું ચેાગ્ય છે.
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વર્તમાન શૈલીએ ચિરત્ર આલેખવાના પ્રચાર પૂર્વે આ દેશમાં પ્રાયઃ નહાતા, તેથી ચરિત્રનાયકનાં જન્મકાળ-દેશ-સ’સાર-ગૃહત્યાગાદિ
ચરિત્રનાયકનાં જન્મકાળ થી આપણે કેવળ અજ્ઞાત રહેશું. તેઓ
ચિત્રકુટ
દેશ.
( ચિતા ----મારવાડનુ` કે વાગડનું? ) ” ના રહીશ હતા. જ્ઞાતિએ બ્રાહ્મણ હતા. વિક્રમ સ ́વત્ છઠ્ઠા સકામાં વિદ્યમાન હતા. સં. ૧૮૫ કે પ૭પ માં સ્વર્ગસ્થ થયા, આટલી માહીતિ મળી શકે છે. કાઇ કહે છે કે એએ શ્રી સિદ્ધર્ષિના ગુરૂ હતા. તેમના માટે “ લલિત વિસ્તરણ ” શ્રી હરિભદ્રસૂરિએ રચી, જેથી આનંદ અને ઉપકાર પૂર્વક શ્રી સિદ્ધર્ષિ પ્રકાશે છે કેઃ— नमोऽस्तु हरिद्राय तस्मै श्वरसूरये । मदर्थनिर्मिता येन, वृत्तिलितविस्तरा ॥
'
66
'
“ તે પ્રધાનઆચાર્ય શ્રી હરિભદ્રને નમસ્કાર કે જેણે મારા બચે લલિત વિસ્તરા વૃત્તિ રચી.” આ ગણત્રીએ અને સમ સિદ્ધર્ષિ અને હભિ. કાલિન હેડવા જોઈએ, પણ તે વાત ખધબેસતી નથી; કેમકે પ્રાયઃ સિદ્ધ થએલ સામાન્ય ગણત્રીએ શ્રી સિદ્ધર્ષિ દશમા સૈકામાં એટલે શ્રી હરિભદ્રસૂરિ પછી ચારણે વરસે થયા, એમ આવે છે. શ્રી સિદ્ધર્ષિં દશમા સૈકામાં થયાં છતાં શ્રી હરિભદ્રસૂરિની “ક્ષિત વિસ્તરા ” થી બેધ પામ્યા, એ નિકટ ઉપકારી રૂપે શ્રી હરિભદ્રસૂરિને પોતાના ધર્મ શુરૂ ગણ્યા હોય એ મનવા યાગ્ય છે. કેમકે શાસ્ત્રકારે પ્રકાશે છે કે
For Private And Personal Use Only
" जो जेण सुद्ध मम । वाविन संजरण गिढ़िया वा ॥ सो चेव तरस जाव | धम्मगुरु धम्मदाणा || १ ॥
,,
“ ચાહે તો સંયતિ હાય, હેતે ગૃહસ્થી હાય, પણ જેનાથી જે શુદ્ધ ધ તે વિષે સ્થાપિત થાય ( જેનાથી તે સદ્ધર્મની પ્રાપ્તિ થાય ) તે તેના ચદાનને લઈને ધર્મગુરૂ ૠણવે (થાય.” શાસ્ત્રમાં આવાં ઐતિહાસિક દ્રષ્ટાંત ઘણાંછે, ભગવાન્ મહાવીર દેવના સમવસરણમાં એમ થયા અધિકાર ધર્મદાતા એ ધર્મગુર આપણે શ્રવણ કર્યો છે. પ્રાતઃસ્મરણીય શ્રી ભહેસરબાહુબલી આદિ સત્પુરૂષો અને સન્નારીઓના વર્ગમાં શ્રીમતી મનરેખા ( મણરહા ) નું નામ પણ છે. પ્રસ્તુત વાતને અગે એ મહાસતીનું ચરિત્ર
