________________
ઈર્ષ્યાનો અર્થ છે અનંત તીર્થંકરોનો દ્રોહ. ઈર્ષ્યાના ગર્ભમાં એવો આશય હોય છે, કે તમે સુખી કે ગુણવાન ન હોવા જોઈએ. અનંત તીર્થંકરોએ જે જીવોના કલ્યાણની ભાવના ભાવી, અનંત તીર્થંકરોએ જે જીવોને સુખ કરવાનો મનોરથ સેવ્યો, એ જીવોને દુઃખી જોવાની ઈચ્છા એ અનંત તીર્થંકરોનો દ્રોહ નથી તો બીજું શું છે ? ઈર્ષ્યાળુ અનંત તીર્થંકરોના વિરોધ પક્ષમાં બેઠો હોય છે.
ઈર્ષ્યાનો અર્થ છે માનસિક રીતે કસાઈ હોવું. શારીરિક કસાઈ શરીરથી હિંસા કરે છે, માનસિક કસાઈ મનથી હિંસા કરે છે. ઈર્ષ્યાનો અર્થ છે માનસિક હિંસા. કોઈ પાયમાલ હોય, દુઃખી ને પીડિત હોય, એના આનંદના મૂળમાં ઈર્ષ્યા હોય છે.
ઈર્ષ્યાનો અર્થ છે ભયાનક નિષ્ઠુરતા. શારીરિક હિંસાના મૂળમાં પેટ ભરવા વગેરેની મજબૂરી પણ હોઈ શકે છે. માનસિક હિંસાના મૂળમાં ભયાનક નિષ્ઠુરતા સિવાય બીજું કશું જ નથી.
ઈર્ષ્યાનો અર્થ છે કોઈ સારી વ્યક્તિને ભસવું. અર્થાત્ સારપને ભસવું. અર્થાત્ સારપના વિરોધી હોવું અર્થાત્ ખરાબીના પક્ષપાતી હોવું. અર્થાત્ ખરાબીના ઈચ્છુક હોવું. અર્થાત્ તામસી હોવું/રાક્ષસ હોવુંનપિશાચ હોવું. ભસનારા લાગ મળે તો કરડનારા હોય છે. મારું ચાલે તો તારું ધનોતપનોત કાઢી નાખું, આ ઈર્ષ્યાનો ગર્ભાર્થ હોય છે. કોઈ નિર્દોષની મારપીટ કે હત્યા કરે તો ઈર્ષ્યાળુ વ્યક્તિ ભલમનસાઈ બતાવશે, પણ પોતે હકીકતમાં એની જ કેટેગરીનો છે, આ ખ્યાલ એને નહીં આવે. ધનોતપનોત કાઢવું હોય તો ઈર્ષ્યાનું જ ધનોત-પનોત કાઢો. આપણી સાથેની કટ્ટર શત્રુતા એ જ કરી રહી છે.
ઉપદેશમાલામાં પૂ.ધર્મદાસગણિ મહારાજા કહે છે –
असुट्टओत्ति गुणसमुइओ त्ति जो ण सहड़ जड़पसंसं । सो परिहाइ परभवे जह महापीढपीढरिसी ॥
ખૂબ સુસ્થિત છે. ગુણના સક ઉદયવાળા છે. આ રીતે જેઓ મુનિની
Beating Jinshasan
楽
૨૪
