________________
* વિવેક – જિનશાસન *
જિનશાસનની વિવેક સૃષ્ટિને આંબવા માટે આપણામાં ચાર સૃષ્ટિ હોવી જરૂરી છે.
(૧) વલણસૃષ્ટિ - વલણ એટલે અભિગમ.. એપ્રોચ. અંતરની સંકુચિતતા. ટૂંકું હૃદય. હું એ જ પરિવાર.. એ જ સંઘ... હું એ જ દુનિયા... આવું વલણ ઘણા અવિવેકને જન્મ આપે છે. જરાક ચાન્સ મળે ને બીજાને ટોન્ટ મારવો, મર્મઘાત કરવો આ વસ્તુ શ્રાવકને શોભે ખરી ? છોકરો મા સાથે બજારમાં ગયો. વળતા કહ્યું, “મા, તારું ધ્યાન ન હતું, ત્યારે દુકાનદારે વજનમાં ગરબડ કરી હતી.' માએ કહ્યું, “તે મને ત્યારે કેમ ન કહ્યું ?” છોકરાએ કહ્યું, ‘ત્યારે કહેત તો એ દુકાનદાર શરમાઈ જાત ને ?' બીજાના દોષોને ભાંડતા નહીં ઢાંકતા શીખો. એક કવિએ કહ્યું છે - ભગવાન જુએ છે અને છુપાડે છે,
માણસ જોતો નથી અને બરાડે છે.
Charity begins from home. પહેલી જીવદયા ઘરથી ચાલુ કરું. પારકા ઘરેથી આવેલી કોઈની દીકરી પ્રત્યે આપણું વલણ કેવું ? મા-બાપ પ્રત્યે આપણું વલણ કેવું ? સંઘના નાનામાં નાના માણસ પ્રત્યે આપણું વલણ કેવું ? પૂજારી કે પૂજક માટે અંતરમાં કડવાશ હશે, તો પ્રભુ પ્રત્યે જોઈએ એવા ભક્તિના ભાવ આવવાના જ નથી.
(૨) વિચારસૃષ્ટિ - વલણમાંથી વિચાર જન્મે છે. પ્રવચન સાંભળીને સીધા જતા રહેવાનો વિચાર પણ આવી શકે છે, ને પ્રવચન સાંભળીને જાજમ વાળીને જવાનો વિચાર પણ આવી શકે છે. વિવેકી વિચાર કયો છે ? દેરાસરમાં પાટલો વગેરે વાપરીને જ્યાં ત્યાં મુકીને જતા રહેવાનો વિચાર પણ આવી શકે છે, ને કોઈએ જ્યાં ત્યાં વસ્તુઓ મુકી દીધી હોય, એ વ્યવસ્થિત મુકવાનો વિચાર પણ આવી શકે છે. વિવેકી વિચાર કયો છે ? આયંબિલ કરવા/પ્રતિક્રમણ કરવા જતાં સારામાં સારી જગ્યા ઝડપી લેવાનો વિચાર પણ આવી શકે છે, ને ભલે બીજા સારી જગ્યા પર બેસે એવી વિવેક – જિનશાસન
- ૩૮ -
