________________
જરૂર નથી. પ્રકાશ નથી તો બીજી કોઈ વસ્તુનો અર્થ નથી.
જીવ મોહના અંધકારમાં બેઠો છે. સ્ત્રી, સંપત્તિ, ઘર, પરિવાર, ધંધો - આ બધાંને પકડીને બેઠો છે. સદ્ગુરુ એના આત્મામાં સભ્યજ્ઞાનનો દીવડો પ્રગટાવે છે. ને એ પ્રકાશની ક્ષણ એના ત્યાગની ક્ષણ બની જાય છે. ફાનસ સળગતાની સાથે સાપને પકડી રાખવો અશક્ય થઈ જાય છે. જ્ઞાનદીપક પ્રગટતાની સાથે સંસારને પકડી રાખવો અશક્ય થઈ જાય છે. ત્યાગ નથી એનો અર્થ એ છે કે આપણે અંધારામાં છીએ. પ્રકાશ છે તો ૧૦૦% ત્યાગ હશે જ.
(૨) લંબાઈ – પરિગ્રહના સર્વ પ્રકારોનો ત્યાગ એ વરસીદાનની લંબાઈ છે. જે બાકી રહી જશે, એ ઝેર બની જશે. જે બાકી રહી જશે એ સર્વ પરિગ્રહનું પ્રતિનિધિ બની જશે. રત્નાકરપંચવિંશતિકાના કર્તા પૂ.રત્નાકરસૂરિજી મ.સા.એ બીજું બધું જ છોડ્યું, પણ રત્નો ન છોડ્યા, તો રત્નો એ જ તેમનો સંસાર બની ગયો. ઉપનિષદો કહે છે
यत्र यत्र भवेत्तृष्णा संसारं विद्धि तत्र वै ।
જ્યાં જ્યાં તૃષ્ણા હોય, સમજી લે કે એ જ તારો સંસાર છે. આયંબિલમાં ચાની છૂટ હોય તો ? ઉપવાસમાં ફુટ ચાલે એવું હોત તો ? દીક્ષામાં લગ્નની છૂટ હોત તો ? આવા પ્રશ્નો કરનારને ખબર નથી કે આ છૂટ જ તે તે સાધનાને સ્વાહા કરી જાય તેવી છે. A to Z ત્યાગમાં ત્યાગની સંપૂર્ણતા ય છે, ને પારમાર્થિકતા પણ છે. નહીં તો જેમ ફ્રૂટની છૂટમાં બીજી બધી વાનગીનો રોલ ફ્રૂટ જ બજાવી દે ને ઉપવાસનો કોઈ અર્થ જ ન રહે, એવો ઘાટ ઘડાય.
(૩) પહોળાઈ – જે છોડીએ તે મન-વચન-કાયાથી છોડવું એનું નામ વરસીદાન. છોડવાનું હાર્દ આ છે કે ઉપાદેય બુદ્ધિ પણ છોડવી. મુમુક્ષુ પાસે આવતી કાલે કોઈ વ્યક્તિ કોઈ ખૂબ શ્રીમંત વ્યક્તિને લઈને આવે ને એમનો પરિચય આપે કે એ આઠસો કરોડનો આસામી છે. ને મુમુક્ષુ આ સાંભળીને પણ એવી રીતે જ જુએ જાણે કોઈ સામાન્ય વ્યક્તિને જોતા
વરસીદાનની ભીતરમાં
李
૪૬
