Book Title: Dhatupradip
Author(s): Srishchandra Chakravarti
Publisher: Varendra Research Society
View full book text
________________ गर) धातुप्रदीपः। भूप्रभृतिशब्दसन्तानवाचकस्य भूवादिशब्दस्य निपातनात् माधुत्वार्थइरितो धातो रङ् वा स्वात् परस्मैपदे पर। च्युतिर अच्युतत् अच्योतीत्। भिदिर अभिदत् अभैत्सौत्। छिदिर अच्छिदत् अच्छत्सीत् ' दृशिर् अदर्शत् अद्राक्षीत् / परस्मैपदे किम्। अभित्त। अच्छित्त / 17 / जीतः क्तः। (2 / 2 / 187) जीती धातोर्वतमाने क्तः स्यात् / जिमिदा मिन्नः / जिभूषा पृष्टः। त्रिइन्धी मुद्धः / निविदा खियः। - 1 / ट्रितोऽथुच् / (रासस) टिती धातीरथुच् स्थाद भावे / टुवैप वेपः। टुश्रीश्विशययुः। मज्जथुः / नन्दषुः / 19 / डिसः विः / (शश८८) डितो धातोः वि: स्यात् भावे। मम् नित्यमिति (4 / 4 / 20) ततो मप्। डुपचष् पक्किमम् / जुदाञ् दतिमम्। डुधा हिविमम्। ड्वप उपविमम्। लधि मम्। 20 / मितां खः (64 / 92) / मितामुपधाया खः स्वाण णौ परे। ज्ञपयति / घटयति / व्यथयति / जनयति / शमयति / 21 / चिगाणमुलीदीर्घोऽन्यतरस्थाम। (493) चिण्पर णमुल्परे च णी मितामुपधाया दौ? वा स्यात् / प्रशमि प्रशामि। शमं शमम् / शाम शामम् / / क्षान्न क्षानम् / अघटि अघाटि। घटं घटम् / घाट घाटम्। 22 / षिभिदादिभ्योऽङ् / (223 / 104). षियी भिदादिभ्यश्च खियामङ् स्यात् / ष् जरा। वपूष् वपा। चमूष क्षमा / डुपचष् / पचा। भिदा। मृला / कपा। 23 / अनुदात्तडिस आत्मनेपदम् / (13) अनुदात्त उपदेश यो डिन्त सदन्ताच धातीलस्य स्थाने पात्मनेपदं स्यात्। अनुदात्ती धातवी धातुपाठान ज्ञातव्याः। आस पास्ते। वस वस्ते / बूङ सूते। सूयते। शौङ शेते शिश्ये। मृडो छित्त्व खरार्थम् / मियते लुंलिङोश्चेति (1291) आत्मनेपदनियमात्। चक्षिको डित्वमन्त्ये करित्वपरिवाणार्थम् / तेन तत्र न नुम् / चष्टे / चक्षाते। चचचे। 24 / अनुदात्तेतच हलादः। (22 / 141) / ' अनुदात्तेतच हलाद रकर्मकाद युच् स्यात्। तुतु वर्तनः। वृधु वईनः। विचक्षणः। अनुदात्ततः किम् ? भविता / हलादः किम् ? एधिता। आदिग्रहणं किम् ? जुगुप्सनः / मौमांसनः / कर्मकात् किम् / वसिता वस्त्रम्। 25 / खरितजित: कत्त्रंभिप्राय क्रियाफले / (12) / खरिततो वितश्च धातोरात्मनेपदं स्थात् कर्तृगामिनि क्रियाफले। यजते यनति। पचते पचति / पुण् सुनुते सुनोति। डुक्लञ् कुरुते करोति। डुदाञ् दत्ते ददाति। - खरितती धातवी धातुपाठादवगन्तव्याः। इदं फलितम्। अनुदात्तेद धातुरात्मनेपदी। खरितेद उभयपदी। उदात्तत् परोपदीत्यर्थः। उदात्तेच्च धातुः धातुपाठे एव निर्दिष्टः। धातुष्व भ्योऽपर कैचित् कित् णित् पिच्च दृश्यन्ते / तब दाणी णिती। क पोहाक् च किती। दाम् दैपी पितो। जमा

Page Navigation
1 ... 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 ... 166