Dhatupradip

Author(s): Srishchandra Chakravarti
Publisher: Varendra Research Society

Page 116

106 धातुप्रदीपः / _ऋषी गतौ / 7 / पूर्वोत्तरधातुसादृश्यानुरोधेन (1) पृथगयं परस्मैपदी निर्दिश्यते / ऋषति / ऋषतः / आनर्ष। आऋषतुः / अर्षिता। अर्षिषिषति / ऋष्टः / ऋषिः / इति परस्मैभाषोऽयमुदात्तः / / जुषी प्रीतिसेवनयोः / 8 / जुषते / जुजुषे / जोषिता। जोजुष्यते / जजुषिषते जुजोषिषते / जुष्टः / जुथः / सजूः / सजुषो। सजुषः / / पोविजी भयचलनयोः / 8 / उहिजते / उद्दिजिता / उविविजिषते / विजिवा / विग्नः / विग्नवान् (2) / उहिजितुम् / करणे घञ् वेगः / वेगितः / भोलजी अोलस्जी बोड़े / 10 / 11 / लजते। लेजे। लग्नः / लज्जते / ललज्जे / लग्नः / लज्जा। नम्बोऽवासा इति पृषोदरादित्वाद् वर्णविकारण तवर्गपञ्चमादिः। लजिलज्जयो .दिपाठालजते लज्जत इति मध्योदात्तत्वं न स्यात् (3) / इति आत्मनेभाषा अनुदात्तेत उदात्ताः / / , पोत्रश्च छेदने / 12 / वश्चति / ववश्व | वव्रश्चतुः / वश्चिता व्रष्टा / वरीवश्चाते। विवश्चिषति विव्रक्षति / वश्चित्वा। वणः / वृक्षः। मूलपरिहट् / ___ व्यच व्याजीकरण। 13 / विचति / विश्याच / विविचतुः। विव्यचिथ / विविचिथेति केचित् / व्यचिता। व्याचयति। वियचिषति / वेविच्यते / विचितः / विचित्वा / व्याचकः / उरुव्यचाः / उछि उछ / 14 / उञ्छति / उच्छाञ्चकार / उञ्चिच्छिषति / उञ्छती उन्छन्ती। उच्छा / स्वादौ चास्य पाठः स्वरभेदार्थः / (4) (1) पूर्वोत्तरधातुसाहचर्यानुरोधेनेति ङपुस्तके पाठः / (2) प्रायनायमुत्पूर्वः। तथाच चक्रन्द विमा कुररोव भूय इति कालिदासः / उडेजिता दृष्टिभिराश्रय त इति त णिजन्तात् तः। (3) लजते लज्जत इति यदा तुदादिस्तदा शप्रत्यये प्रत्ययखरण (213) मध्योदात्तः। यदा तु भ्वादिस्तदा अनुदात्ती सुपिताविति (331.4) शपोऽनुदात्तत्वान्नायं मध्योदात्तः। अपि तु तास्यनुदात्तेन्डिददुपदेशाल्ल सार्वधातुकमनुदात्तमगिङोरि(६।१।१८६)त्यनेग लसार्वधातुकतप्रत्ययस्थाप्यनुदात्तत्व नाद्युदात्तोऽयम् / (4) कपीतादिवर्दकशी धान्यादिपरिग्रह उञ्छः। उञ्छः कणश आदानं कणिशाद्यर्जनं शिलमिति यादवः। सौदा दकस्यीञ्छतीन्यस्य प्रत्ययखरण मध्योदात्तत्वम् / धातुखरेण भौवादिकस्य त्वायुदात्तत्वम्। एव. मुच्कृतीत्यस्यापि।