Dhatupradip

Author(s): Srishchandra Chakravarti
Publisher: Varendra Research Society

Page 12

धातुप्रदीपः। सुप्रयुक्तत्वात (3) सत्तालक्षणस्यार्थस्य सर्वधात्वर्थ व्यापकत्वेन (4) . लोपः। तख लोप प्रत्यनेन ( राशर)। प्रयोजनाभावे तु न कस्यापीत्संज्ञा। इदर्थाभावात् सिद्धमिति (राशर, वा, 10, वा) वात्तिककारवचनात्। यथा बसल्पादित्यादिना ( 5 / 4 / 42) विहितस्य शसः सकारख न लोपः। प्रयोजनाभावात् / बहुशः। पल्पगः / 2 / इलन्त्यम्। (13) उपदेशेऽन्यं हखित् स्यात् / यथा शौ। कत्र / धूम् / तृष्। क्षमूम् / इक्। रण् / शृङ्। वधि। दाप / दैप / दाए। पोहाक् / इत्यादि / / न.विभक्ती तुस्थाः। (रासस) विभक्तिस्थाम्तवर्गसकारमकारा तो न स्युः। परन्। पचतः। अद्राक्षम्। विभक्तियेति (1 / 4 / 104) सिङा विभक्तिसंचा। स्टोऽदित्यव ( शा१०६) तु मुखसखार्थम्तकारः। नत्वित्संज्ञकः / -तित्खरापत्तेः। 4 / भादिजिटुडवः। (1 ) उपदेशे भादिभूता नि टु डु इत्येते इतः स्युः। बिन्धी खः / टुवेप वेपथुः। डुक्प उप विमम् / उपदेशे किम् ? भिकारीयति। पादिः किम् ? पट्यति / अस्ति हि पृथ्वादिषु पटुशब्दस्योपदेशः / (क) र उपसंखयानम्। (1 / 27, वा ) / र इत्संज्ञा स्यात्। शुतिर् अश्नुतत्। घुषिर् अधुषत् / दृशिर अदर्शत् / . ( II ) पथ इत्फलानि। / पादितथ। (2 / 16) / धातोराकारती निष्ठायामिया न स्यात्। जिमिदा मिन्नः मित्रवान्। निविदा विस्थ: खिचवान् / विचिदा खिनः खितवान्। / विभाषा भावादिकर्मणोः। ( 10) भावे चादिकर्मणि चादिती धातीर वा निष्ठायामिट् स्यात् / मिन्नमनेन मेदितमनेन / प्रमिन्नः प्रमदितः। / इदिवो गुम् धावोः। ( 58) दितो धातीम् स्यात्। मित्त्वादन्त्यादचः परः। स्कुदि स्कुन्दते / टुनदि नन्दति। कुड़ि कलिता / हुडि हुल्लितुम्। वदि वन्दते। पदि बन्दते। स्पन्दितव्यम्। स्पन्दनम्। . 8 / भौदिती निष्ठायाम्। श्यतेरीदितच निष्ठायामिण न स्यात्। टुबोश्नि शूनः शुनवान्। ओखजी खनः लग्नवान्। श्रोविली विमः विप्रवान्। दीपो दीप्तः / उन्दी उन्नः उत्तः। / उदिती वा। (256) (3) अप्रयुक्तत्वादिति भिजिगापत्तनमान्दाजपुसतकयोः पाठः। स च लिपिकरविधविनभित एव प्रतिभाति / परक्सपरषु पुस्तकेषु सर्वत्र सुप्रयुक्तत्वादिति हि पाठः। तचैकस्मिन् पुस्तके कारणमप्युक्तम् / प्रचुरप्रयोगविषयत्वादिति। (4) सर्वपदार्थव्यापकत्वेनेति मान्दाजपुस्तकहये पाठः / .