________________
વિચારોમાં રાગ-દ્વેષની ભાવનાને હટાવવાનો પ્રયત્ન તે લોકોત્તર...! દુનિયાના લોકો જે પ્રવૃત્તિ કરે તે લૌકીક..!
ઉપવાસ, છઠ્ઠ, અટ્ટમ આદિ તપ ન કરી શકે માટે દ્રવ્યથી દુનિયાના પદાર્થોનો એટલા પુરતો જ ઉપયોગ કરે. જે ગુમડું થયું હોય તો તેને પરિમિત અને અધર હાથે મલમ લગાડાય છે. તેમ આહાર વિગેરે જોઈએ તે કરતાં ઓછો અને અધર-અધર સારા-ખોટા પદાર્થોનો સ્વાદને લીધા વગર એક દાઢથી બીજી દાઢમાં ફેરવવામાં નિષેધ કર્યો છે. માટે પ્રયત્ન ન કરવો એ પ્રમાણે જ્ઞાની ભગવંતોએ ફરમાવ્યું છે.
ઓગણીશમી ગાથામાં - જ્યારે મુંડ થઈને દુનિયાના પદાર્થોથી અળગા થાય અને અતંરંગ રાગ-દ્વેષ મોહના સંસ્કારથી અળગા થઈને જ્યારે લોકોત્તર અવસ્થા પ્રાપ્ત કરે. ત્યારે ઉત્કૃષ્ટ એવા સંવર જીવનની સ્પર્શતા થાય. સાધુજીવન અને ગૃહસ્થ જીવનમાં તફાવત કેટલો ?
જેના કેન્દ્રમાં, પાયામાં, ફળમાં આશ્રવ તે ગૃહસ્થજીવન છે..! જેના કેન્દ્રમાં, પાયામાં, ફળમાં સંવર તે સાધુજીવન છે...! સંવર . સમયે-સમયે મન-વચન-કાયાના દ્વારોથી આવતા પરમાણુઓને અટકાવવાની તૈયારી થાય તે સંવર. ગૃહસ્થ જીવન મન-વચન-કાયાની પ્રવૃત્તિને થંભાવવાનો વિચાર સ્ફુરે તેને ખુંચતો હોય તો પણ થંભાવી ન શકે. કારણ મોહમાયામાં ખુંચેલો છે..!
જગતમાં જીવન જીવવા માટે પ્રયત્ન કરનાર ગ્રહસ્થ સમજે કે જે પ્રવૃત્તિ મન-વચન-કાયાથી થાય છે તે કરવા યોગ્ય નથી. પણ શરીર ટકાવવા કુંટુંબનું ભરણપોષણ કરવું પડે છે. તેને આશ્રવ કરવો જ પડે. સત્તર પ્રકારની સંયમની ભૂમિકા આવ્યા સિવાય સંવર ન આવી શકે.
નવતત્ત્વમાં - દ્રવ્ય સંવર = તાત્કાલિક આવતાં કર્મ પુદ્ગલને
શ્રી દશવૈકાલિક વાચના - ૫૧
૩૦૨
