________________
૧૨૨]
બુધિપ્રભા (તા. ૧-૪-૧૯૬પ પાર રક્ષામાં શરમ માની જોખમ આપભોગથી બોધપાઠ આપો હતે. ખેડવામાં મઝા માનનાદ મહાવીર આ થઈ શ્રી મહાવીરના આરંભના સ્વામીની કસોટી પ્રથમ ઉપગ વખતે તપની કસોટી. જ થઈ, વહેમાયેલે ગાવાઈ બળદ ચેર.
શ્રી બુધ્ધ આરંભના કે છેલ્લા જે વને મહાવીરસ્વામી ઉપર આરોપ કરે અને ઈન્દ્રને મદદ કરવા દોડવું
કહીએ તે સાધુ થયા પછી, છ વર્ષ
સુધી યંત્રવત તપ કરેલ છે અને તે પડે એ દેવ અને તીર્થંકરના સંબંધ
દરમિયાન આ પ્રકારની કસોટી થઈ પ્રમાણે અથવા તો મનુષ્ય દષ્ટિએ ગમે
નથી. પરંતુ બુધે તપથી પરમ શાંતિ તેટલું ઇષ્ટ હોય; પરંતુ ગોવાળને
ન મળતાં તપ છોડી ભજન લીધું. એ સમજાવી લીધા પછી ઈ મદદે રહેવા
પ્રસંગને કેટલાક કસોટી ૨૫ ગણી ત્યાં પ્રાર્થના કરે અને શ્રી મહાવીર તેને
બુદ્ધની નિર્બળતા જણાવે છે. હું પ્રફુલ્લ વદને અસ્વીકાર કરી કહે --
માનું છું કે તેમાં નિર્બળતાની ભાવના તીર્થ કરી પારકાની સહાયની કદી
નથી કેમકે શ્રી મહાવીર ગર્ભાાની હતા પણ અપેક્ષા રાખતા નથી. અહંતો
એટલે સત્યશોધન માટે તેમનો ક્રમ બીજાની મદદથી કેવળજ્ઞાન ઉપાજે
નિયત હતા જ્યારે બુધને સત્યશોધન તેમ કદી બનતું નથી. આત્મા પિતાની
માટે અખતરાઓ કરવાના હતા એટલે જ શકિતથી કેવળજ્ઞાન પામે છે અને
ઉપવાસને ભંગ કરી તપ બંધ કરવામાં મેલે જય છે.”
ક્રમના બીજા નંબરની ભાવનાને ત્યાં આ વચને એક તીર્થ કરને એટલે દરજજે શોભારૂપ છે એટલે જ દરજજે
સ્થાન છે. તીર્થકર તરીકે મહાવીરનું
સ્થાન ચોક્કસ હતું, એ એક પ્રકારે મનુષ્યદષ્ટિએ મહાવીર નામને પણ
તેમની સરળતા હતી. જયારે બુદ્ધને શોભારૂપ છે. શ્રી મહાવીરે પારકી મદદની ઇચ્છા
સત્ય શોધનના નવા માર્ગમાં કઠિનતા. કરવામાં પાપ અને અપમાન માન્યાં;
હતી. તુલનાત્મક દૃષ્ટિએ બંનેના સ્થાન રક્ષાના બહાના નીચે નિર્માલ્યતા જોઈ.
અને માર્ગ ભિન્ન ભિન્ન છે. આત્મબળને વંસ જોયો અને નિવાં- શ્રી મહાવીરને પહેલાં ચાર જ્ઞાન
ને બદલે અનિવણને માર્ગ . થયેલાં હતાં. ૧ મતિજ્ઞાન, ૨ શ્રતજ્ઞાન, આજે પણ શાસ્ત્ર અને ઇતિહાસ ઉજળે ૩ અવધિજ્ઞાન, ૪ મન:પર્યવસાન. મેઢે કહે છે કે શ્રી મહાવીર આત્મ- હેલું કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થતાં સુધી ૧૨ દોહી બન્યા ન હતા. અને બને પણ વર્ષ અને ૧૨ દિવસ તપ કરી કષ્ટોની કેમ! એમને તો જગતના નર પશુઓને પરંપરા સહન કરેલ છે તેમાં ૧૫
