Bhagwan Mahavir

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 15

ਵੈਦਿਕ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਵਿਚ ਵੇਦਾਂ ਵਿਚ ਪੁਰਾਤਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਹੁੰਦੀ ਆਈ ਹੈ ।ਪੁਰਾਣਾ ਵਿਚ ਬ੍ਰਹਮਾਂ, ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਅਵਤਾਰਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਅਸੀਂ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ
ਵਿਚ ਕਰਾਂਗੇ ।
ਪੁਰਾਣਕਾਰਾਂ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਸਿਧੇ ਧਰਤੀ ਤੇ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੇਵਤੇ ਜਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੱਨੁਖ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਨਮ ਲੈਣ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਇਕੋ ਇਕ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਰਖਿਆ ਕਰਨਾ ਹੈ ।
ਭਗਵਤ ਪੁਰਾਣ ਵਿਚ ਭਗਵਾਨ ਦੇ ਅਸੰਖ ਅਵਤਾਰ ਵਿਚ ਆਖੇ ਗਏ ਹਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਵਤਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ 16, 22, 24 ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਦਸਮ ਸਕੰਧ 22 ਅਵਤਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਗਿਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ।ਪਰ ਇਹ 24 ਦੀ ਸੂਚੀ 39 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਭਵ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ । 39 ਵਿਭਵ ਦੇ ਨਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ ।
(1) ਪਦਮ ਨਾਭ (2) ਧਰੂਵ (3) ਅਨਤ (4) ਸ਼ਕਤਆ ਤਮਨ (5) ਮਧੂਸੂਧਨ, (6) ਵਿਦਿਆ ਦੇਵ (7) ਕਪਿਲ (8) ਵਿਸ਼ਵਰੂਪ (9) ਵਿਹਝਮ (10) ਕਰੋਧਆਤਮਾ (11) ਵਾੜਵਾ ਯਤਰ (12) ਧਰਮ (13) ਵਾਰਸ਼ਿਵਰ (14) ਏਕਾਰਣ ਵਸਾਈ (15) ਕਮੈਨਸਵਰ (16) ਵਰਾਹ (17) ਨਰਸਿੰਹ (18) ਪੀਉਸ਼ਾਰਨ (19) ਸ਼੍ਰੀਪਤੀ, (20) ਕਾਂਤਾ ਆਤਮ (21) ਰਾਹੂ ਜੀਤ (22) ਕਾਲਨੋ ਮਿਹਨ (23) ਪਾਰਿਜਾਤਹਰ (24) ਲੋਕਨਾਥ (25) ਸ਼ਾਂਤ ਆਤਮਾ (26) ਦਤਾਤਰੇਯ (27) ਨਯੋਗਰ ਸ਼ਾਈ (28) ਏਕ ਸ਼ਿਗਤਨ (29) ਵਾਸਨਦੇਵ (30) ਤਿਰਿਵਿਕਰਮ (31) ਨਰ (32) ਹਰੀ (33) ਕਿਸਨ (34) ਪਰਸ਼ਰਾਮ (35) ਪਰਸ਼ਰਾਮ (36) ਰਾਮ (37) ਦੇਵਿਵਿਧ (38) ਕਲਕੀ (39) ਪਾਤਾਲ ਸ਼ਯਨ ।
ਭੰਡਾਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਹਦ ਸਮਿਰਤੀ 10/5/145 ਵਿਚ 24 ਵਿਭਵ ਦੇ ਨਾਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ ।
(1) ਕੇਸ਼ਵ (2) ਨਾਰਾਯਣ (3) ਮਾਧਵ (4) ਗੋਵਿੰਦ (5) ਵਿਸ਼ਨੂੰ (6) ਮਧੂ ਸੂਧਨ (7) ਤਰਿਵਿਕਰਮ (8) ਵਾਮਨ (9) ਸ਼੍ਰੀਧਰ (10) ਹਰੀਕੇਸ (11) ਪਦਮਨਾਭ (12) ਦਾਮੋਦਰ (13) ਸੰਕਰਸਣ (14) ਵਾਸੂ ਦੇਵ (15) ਪਰਦੁਮਨ (16) ਅਨਿਰੁਧ (17) ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ (18) ਅਧੋਕਸਜ (19) ਨਰਸਿਹ (20) ਅਛੂਤ (21) ਜਨਾਰਧਨ (22) ਉਪਦੇਸ (23) ਹਰੀ (24) ਸ੍ਰੀ ਕਿਸ਼ਨ ।
ਜੈਨ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੁੱਧ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਵਿਚ ਵੀ 24 ਬੁਧਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੈਨ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦਾ ਸਿਧਾ ਜਾਂ ਅਸਿਧਾ ਅਸਰ ਬੁਧ ਤੇ ਵੈਦਿਕ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਉਪਰ ਪਿਆ ਹੈ