Bhagwan Mahavir

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 140

ਰਾਜਾ ਸ਼ਤਰੂਜੈ ਦੇ ਇਸ ਜਲੂਸ ਬਾਰੇ ਕਿਰਾਤ ਰਾਜ ਨੇ ਪੁਛਿਆ, “ਰਾਜਾ ਕਿਥੋਂ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ? ਕੀ ਕੋਈ ਯੁੱਧ ਲੱਗ ਗਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਕੋਈ ਸ਼ਾਦੀ ਹੈ ? "
ਜਿਨਦੇਵ ਨੇ ਉਤਰ ਦਿਤਾ, “ ਹੇ ਕਿਰਾਤ ਰਾਜ ! ਸਾਡਾ ਰਾਜਾ ਕਿਸੇ ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀ ਜਾਂ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਿਹਾ ।”
ਕਿਰਾਤ ਰਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, “ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਨਗਰ ਵਿੱਚ ਰਤਨਾਂ ਦੇ ਸੰਸਾਰ ਦਾ, ਸਭ ਤੋਂ ਬੜਾ ਵਿਉਪਾਰੀ ਆਇਆ ਹੈ ।”
ਕਿਰਾਤ ਰਾਜ ਨੇ ਜਿਨਦੇਵ ਨੂੰ ਸੁਝਾਉ ਦਿਤਾ, “ ਜੇ ਅਜਿਹੀ ਗੱਲ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪਾਂ ਦੋਵੇਂ ਉਸ ਰਤਨਾਂ ਦੇ ਵਿਉਪਾਰੀ ਕੋਲ ਚਲਦੇ ਹਾਂ । ਜੇ ਕੋਈ ਰਤਨ ਪਸੰਦ ਆਇਆ ਤਾਂ ਖਰੀਦ ਲਵਾਂਗੇ ।”
ਕਿਰਾਤ ਰਾਜ ਦੇ ਇਹ ਆਖਣ ਤੇ ਜਿਨਦੇਵ ਕਿਰਾਤ ਰਾਜ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੀ ਧਰਮ ਸਭਾ ਵਿਚ ਲੈ ਗਿਆ। ਉਥੇ ਉਸਨੇ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਸਿਰ ਉਪਰ ਝੂਲਦੇ ਤਿੰਨ ਛਤਰ ਵੇਖੇ । ਉਹ ਸੰਸਾਰਿਕ ਰਤਨਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਭੁਲ ਗਿਆ । ਉਹ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦਾ ਸਿੰਘਾਸਨ ਵੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਿਆ । | ਉਸਨੇ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ । “ ਹੇ ਭਗਵਾਨ ! ਰਤਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ? ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਉਤਰ ਦਿਤਾ “ ਹੇ ਕਿਰਾਤ ਰਾਜ ! ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਰਤਨ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹਨ (1) ਦਰਵ ਰਤਨ (2) ਭਾਵ ਰਤਨ ।
ਪਹਿਲੇ ਦਰੰਵ ਰਤਨ ਉਹ ਹਨ ਜੋ ਸੰਸਾਰਿਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਗਤੀਆਂ ਵਿਚ ਭਟਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਲੋਭ ਅਤੇ ਪਾਪ ਦੀ ਖਾਨ ਹਨ । ਇਹ ਰਤਨ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਕੀਮਤੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇਸ ਦਾ ਸੁੱਖ ਇਸ ਜਨਮ ਵਿਚ ਹੀ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ! | ਦੂਸਰਾ ਭਾਵ ਰਤਨ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਨੰਤਾਂ ਜਨਮਾਂ ਤੱਕ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸਾਥ
ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਸਮਿਅਕ । ਇਹ ਭਾਵ ਰਤਨ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹਨ (1) ਸਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ (ਸਹੀ ਦੇਖਣਾ) (2) ਸਮਿਅਕ ਗਿਆਨ (ਸਹੀ ਜਾਣਨਾ) ਅਤੇ (3) ਸਮਿਅਕ ਚਰਿੱਤਰ ਸਹੀ ਅਮਲ ਕਰਨਾ).
ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਮੁਖੋਂ ਸਚੇ ਭਾਵ ਰਤਨਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਸੁਣ ਕੇ ਰਾਜਾ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ । ਉਸਨੇ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਅਰਜ ਕੀਤੀ “ਪ੍ਰਭੂ ! ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਭਾਵ ਰਤਨ ਦੇਣ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾਲਤਾ ਕਰੋ ।” ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਾਧੂ ਦਾ ਭੇਸ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਕਿਰਾਤ ਰਾਜ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤੋਂ ਸਾਧੂ ਦੀਖਿਆ ਧਾਰਨ ਕੀਤੀ । ਫੇਰ ਕਿਰਾਤ ਮੁਨੀ ਨੇ ਵੀ 12 ਅੰਗ ਅਤੇ 14 ਪੂਰਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ।
| ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਸਾਕੇਤ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੰਚਾਲ ਦੇਸ਼ ਪਧਾਰੇ । ਇਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਾਲ ਸੀ । ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਕੁਝ ਦਿਨ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਇਥੇ ਗੁਜਾਰੇ | ਕਪਿਲ ਤੋਂ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਸੂਰਸੈਨ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਮਥੁਰਾ, ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ
111