Bal Dikshano Jay

Author(s): Udayvallabhvijay
Publisher: Pragna Prabodh Parivar

Page 28

બાળક એટલે ?
૨૦મી સદીમાં એક વિચારક્રાંતિ આવી અને પહેલી જ વાર બાળહિતને બદલે બાળ અધિકારની વાતો થવા લાગી. The focus shifted from welfare to rights. યુનો (UNO) દ્વારા ૧૯૮૯માં બાળ અધિકાર અંગે એક વૈશ્વિક સંમેલન યોજાયું. માનવ અધિકારોના સંદર્ભમાં
આ એક landmark ઘટના હતી. ભારત સરકારે તેને ડિસેમ્બર ૧૯૯૨માં બહાલી આપી.
CRC (Convention on the Rights of the child) ના Article1 પ્રમાણે
“A Child means every human being below the age of 18 years unless; under the law applicable to the child, majority is attained earlier." આ Article 1 દરેક રાષ્ટ્રને પોત-પોતાની રીતે બાળપણ ૧૨,૧૪,૧૫ કે કેટલા વર્ષ સુધી ગણવું તે બાબત પોતાના કાયદામાં નક્કી કરવાની પરવાનગી આપે છે.
ભારતદેશના કાયદામાં બાળક' ની વ્યાખ્યા અંગે વૈવિધ્ય જોવા મળે છે. 2 બાળકને ફરજિયાત શિક્ષણ આપવા માટેના
કાયદામાં બાળકની ઉંમર ૫ થી ૧૪ વર્ષની ગણાય છે. a હાનિકારક ઉદ્યોગોમાં અને ખાણમાં મજૂરી ન કરવા
બાબતના કાયદામાં બાળકની ઉંમર ૧૮ વર્ષની કહેવાય છે. બિનહાનિકારક મજૂરીમાં ૧૪ વર્ષથી નીચેના બાળકો કામ ન કરી શકે.
- ૧૧