________________
બાળકને શરૂઆતથી જ તે મુજ્બનો ખોરાક આપે છે કસરત અને કુસ્તી શીખવે છે.
કલાવિશ્વને પ્રધાનતા આપનારા (અથવા પોતે તેને પ્રધાનતા આપનારા ન પણ હોય છતાં જો બાળકની તે પ્રકારની Potential અને રસ જણાય તો) બાળકને નાની વયથી સંગીત, ચિત્રકામ કે નૃત્યકળાની દિશામાં પ્રોત્સાહિત કરે છે.
આધ્યાત્મિકતા એ પણ જીવનનું એક અગત્યનું પાસું છે. તે દિશામાં આગળ વધી શકે તેવા રસ અને ક્ષમતા જણાય તો વાલી તેને તે રસ્તે કેમ પ્રોત્સાહિત ન કરી શકે? વળી બાળકને તેમાં રુચિ હશે તો જ તેમાં તે ટકશે.
બાળકને નાનપણથી (આમ તો ગર્ભકાળથી) જ સારા સંસ્કાર આપવા એ પેરન્ટ્સનું પ્રાથમિક કર્તવ્ય છે. આજે જેટલા સંસ્કારી સભ્ય બાળકો દેખાશે તેના ઘડતરમાં મોટાભાગે તેના પેરન્ટ્સનો અને તેના કૌટુંબિક વાતાવરણનો ઘણો મોટો ફાળો હશે.
વ્યક્તિના ઉછેરમાં તેના કૌટુંબિક વાતાવરણની અસર હોય જ છે. આ રીતે જો કુટુંબના ધર્મમય વાતાવરણની અસર બાળક પર રહે તો તે તેનું સૌભાગ્ય ગણાવું જોઈએ. તેમાં ખોટું શું છે ?
“સંસાર અસાર છે” એવું વારંવાર ઘુંટાવીને બાળકોના મનમાં ઠસાવી દેવામાં આવે છે અને મોક્ષના કાલ્પનિક સુખોના ભ્રામક ખ્યાલોમાં બાળકને રાચતો કરી દેવામાં આવે છે. આવી ચાલાકી કરીને સાધુઓ
(૭)
૪૭
