________________
જૈનોના આગમસૂત્ર શ્રી ઠાણાંગ સૂત્રમાં જીવોના ચાર ભેદ જણાવ્યા છેઃ
ઉંમરથી નાના, ગુણથી મોટા. ઉંમરથી નાના, ગુણથી નાના. ઉંમરથી મોટા, ગુણથી નાના. ઉંમરથી મોટા, ગુણથી મોટા. બાળ દીક્ષિતો પહેલા વિકલ્પમાં સમાય છે.
આમાં ઉંમરથી બાળ હોવા છતાં પણ ગુણોથી વિકસિત દશા હોઈ શકે તેવો ભેદ પણ જણાવ્યો છે.
જીવોમાં આ કક્ષા જો સંભવિત જ ન હોય તો શાસ્ત્રોમાં આવી કક્ષાનો ઉલ્લેખ પણ ન હોત. પ્રત્યક્ષ રીતે પણ ક્યાંક નાની ઉંમરમાં ગુણોની ખીલવણી જોવા મળે છે તે આ વાતને પુષ્ટિ આપે છે. ('લિટલ વન્ડર્સ' વાળી વાતોને ફરી યાદ કરવા ભલામણ)
બધા બાળકોમાં આવી સંભાવના હોતી નથી. પછી તેમને ભોળવીને શિષ્યો વધારવાની વાતને ક્યાં સ્થાન આપશો? ખુલ્લી આંખે દેખી શકાય તેવું એક સત્ય છે કે વર્ષે જૈનદીક્ષા ગ્રહણ કરનારા અંદાજે સવાસોથી દોઢસો દીક્ષાર્થીમાંથી મોટા ભાગે પંદર-સોળ વર્ષથી ઉપરના જ હોય છે. આઠથી બાર વર્ષની મુખ્ય ગણાતી ચાઈલ્ડ એજમાં દીક્ષા લેનારા વર્ષે માંડ બે-ચાર બાળકો હશે. હજારો બાળકોમાંથી આ કક્ષાની સફળતા મેળવનારા બાળકો જ્યારે એક બે ટકા પણ નથી ત્યારે તે બાળકો નાદાન છે તેવું માનવાને બદલે તે બાળકો નાની વયે
- ૪૯
