Atmanand Prakash Pustak 067 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

मस्मरसम्तते वर्ष' पात्र सुलभ दुर्लभ वा આથીતિ વિરા નાથ'મિયવરે, વૃદ્ધાતુ રડે
बिलगनात् स्वशासन कण्टकबहुल भविष्य - સીતિ વિણાય નિન્ટેમિસ્ત્રાલ પ્રજ્ઞા ન ગાફેતિ
''
માયઃ ।
આમ અહીં વા કાંટામાં ભરાતાં મહાવીરસ્વામીએ એ તરફ નજર કરી તેનું કારણુ વિનયવિજયગણિ ‘સિંહાવલેાકન એમ કહે છે. સાથે સાથે આ સમધમાં અન્ય ત્રણ મતે નીચે મુજબ દર્શાવે છે. પરંતુ એ કાના કાના મત છે તે કહેતા નથી તા એની તપાસ થવી ઘટે.
(અ) મમત્વ,
(આ) સ્થ’ડિલમાં પડયુ` કે અસ્થ`ડિલમાં તે જોવા.
(ઇ) અમારી સ ́તતિને વસ્ર અને પાત્ર સુલભ હશે કે દુČભ તે જોવા.
י
આ પ્રસંગે એ પણ એમણે ઉમેર્યુ છે કે કાંટામાં વસ્ત્ર લાગ્યું તેથી પેાતાનું શાસન મેાટે ભાગે કટકમય થશે એમ જાણી નિટલતાને લઈને એ એમણે લીધું નહિ એમ વૃદ્ધોનુ કહેવુ છે.
(૪) મહાવીરસ્વામીએ પારણાં કર્યાં ત્યારે પાંચ દિવ્યે થયાં. તે ઉપરથી ગે।શાલકે એમને પેાતાના શિષ્ય બનાવવા વારવાર વિજ્ઞપ્તિ કરી. પહેલીવાર તે। મહાવીરસ્વામીએ સ્વીકારી નહિ પણ માગળ ઉપર પેાતે છમસ્થ હોવા છતાં એ સ્વીકારી. આ વિલક્ષણ ઘટના નિમ્નલિખિત એ પ્રશ્નને જન્મ આપે છેઃ
૧૬૨
(અ) કાઇ પણ તીથ ́કર છદ્મસ્થ દશામાં કાઈને દીક્ષા આપે નહિ-શિષ્ય બનાવે નહિ તે। મહાવીરસ્વામીએ કેમ તેમ કયુ'?
(આ) ગેાશાલક જેવી અયેાગ્ય વ્યક્તિના કેમ શિષ્ય તરીકે સ્વીકાર કર્યાં?
આ બીજા પ્રશ્નના ઉત્તર વિવાહપણુત્તિ (સળગ ૧૫)ની વિ. સં. ૧૧૨૮માં રચેલી વિશેષ-વૃત્તિમાં અભયદેવસૂરિએ નીચે મુજબ માપતાં છ કારણેા દર્શાવ્યાં છેઃ—
(અ) રાગના સંપૂર્ણ ક્ષયના અભાવ. (આ) ગેાશાલક સાથેના મહાવીરસ્વામીને
પરિચય.
(ઇ) હેતુપૂ`કની મહાવીરસ્વામીની અનુક’પા.
(ઇ) છઠૂમસ્થતા.
( ૬ ) ભવિષ્યમાં થનારી ખાપાત્તના જ્ઞાનના અભાવ.
(ઊ) ભાવિભાવ.
આના વિશેષ પરામર્શ કરાય તે પૂર્વે મે પ્રશ્નોને હુ' તજજ્ઞાને નીચે મુજબના ઉત્તર આપવા વિનવું છું':—
(૧) વિ.સ. ૧૧૨૮ પહેલાં કાઈ એ ઉપર્યુક્ત કારણ કારણેા કે અન્ય પ્રકારનાં કારણેા સૂચવ્યાં છે ખરાં અને હાય તા કયાં ?
(૨) ઉપર્યુક્ત છ કારણેા ઉપરાંતનાં ક્રાઇ કારણુ કાલાન્તરે કોઇએ દર્શાવ્યાં છે, અને તેમ હાય તા કેણે કંઈ વૃતિમાં!
ઉપયુ ક્ત છ કારણેા પૈકી પહેલા અને ચાથા માં ખાય ભેદ જણાતા નથી કેમકે એ ખ'ને કારણે। વીતરાગતાના ખારમા ગુણસ્થાન જેવી ઉચ્ચ દશાને અભાવ સૂચવે છે. દ્વિતીય કારણુંની સખળતા વિચારથી ઘટે. તૃતીય કારણ તરીકે અનુક ંપાના નિર્દેશ સમુચિત ગણાય. કેમકે અધમ દેવ સગમે મહાવીસ્વામીને છ છ મહિના સુધી અનેક ઉપસર્ગો
આત્માનદ પ્રકાશ