________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જીવવામાં અદ્વિતીય સાધનભૂત હેઈને તેમના સ્નાનથી દેહની ક્ષણિક શુદ્ધિ માનવામાં દેહની શુદ્ધિ-પવિત્રતાનું કારણ બને છે. આવી છે તે માત્ર દેહ ઉપર રહેલી મળાદિ તાત્પર્ય કે થાવરકાય ઍવી આદિને દેહ અશુચિ પાણીથી ધોવાઈને દૂર થાય છે તેને પિતે પવિત્ર છે એટલે બીજાને પવિત્ર બનાવે આશ્રયીને જ છે. બાકી તે દેહમાં રહેલા છે અને ત્રસકાય બેઇદ્રિય આદિને દેહ પિતે મળાદિના ઝરવાથી તે પાછો અપવિત્ર બની અપવિત્ર હોવાથી પવિત્ર વસ્તુને પણ અપવિત્ર જાય છે. ફળ-જળ-અન્નાદિ તથા દૂધ-દહિંબનાવે છે, માટે જડાત્મક પૌગલિક વસ્તુ મિષ્ટાન્ન આદિ શુદ્ધ વસ્તુઓ માનવી ખોરાક એમાં પવિત્રાપવિત્રપણું સચેતન અથવા તે તરીકે વાપરે છે તે જઠરમાં જઈને દેહને અચેતન શરીરને આશ્રયીને મનાય છે. પૌદ્- સંસર્ગ થતાની સાથે જ મળ મૂદિના ગલિક વસ્તુઓના સંસર્ગથી પવિત્ર વસ્તુ રૂપમાં પરિણમી જઈને અપવિત્ર બને છે કે અપવિત્ર અને અપવિત્ર વસ્તુ પવિત્ર બને છે. જે મળ મુરાદના સંસર્ગથી જે પવિત્ર માનવી દેહ તથા વસ્ત્ર આદિની શુદ્ધિ-પવિત્રતા વસ્તુ હોય છે તે પણ અપવિત્ર બની જાય માટે માટી તથા પાણીને ઉપયોગ કરે છે, જાય છે. તેને માટી, પાણી, અગ્નિ અને પાણી આદિના સંસર્ગથી દેહ તથા વસ્ત્ર વાયુરૂપ થાવરકાયના દેહથી પવિત્ર બનાવઆદિ પવિત્ર બને છે અને મલિન દેહ આદિના વામાં આવે છે. માનવીના મળ માથા સંસમાંથી પાણી આદિ અપવિત્ર બને છે. અપવિત્ર બનેલી ભૂમિને પવિત્ર બનાવવાને આ ઉપરથી સ્પષ્ટ સમજાય છે કે માનવ દેહ માટે પશુના મળ મુત્રાદિ વાપરવામાં આવે અત્યંત અપવિત્ર છે. વસ્ત્રાદિ વનસ્પતિકાયને છે અર્થાત ગાય આદિનો પેશાબ છાંટીને તથા દેહ છે અને તે પવિત્ર હોવા છતાં પણ છાણથી લીપીને જમીનશુદ્ધિ કરવામાં આવે માનવીને દેહ તથા તેના મળ આદિ છે. પવિત્ર ધાર્મિક ક્રિયાઓ કે જેમાં માન અશુચિના સંસર્ગથી અપવિત્ર બને છે. તેને વીઓને દેહ તથા વસ્ત્રાદિની સંપૂર્ણ શુદ્ધિ પાણી વચ૭-પવિત્ર બનાવે છે તે ફરીને જાળવવાની હોય છે તેમાં પણ ગોમૂત્રને માનવ દેહના સંસર્ગમાં ન આવે તે પવિત્ર માની વાપરવામાં આવે છે. અપવિત્ર બની શકતો નથી કારણ કે થાવર ઉપર પ્રમાણે જડાત્મક પૌદૂગલિકકાય મૂળથી જ પવિત્ર હોય છે તેથી મળી. પવિત્રાપવિશપણાને વિચાર કરતાં સંર દિના સંગથી થયેલી અપવિત્રતા દૂર થાય જીવ માત્રમાં માનવ દેહ જ સૌથી વધારે પછી પાછું સંગ સિવાય અપવિત્ર બની અપવિત્ર હોઈ શકે છે. માનવી વ્યવહારમાં શકે નહિં, પણ માનવ દેહ કે જે મૂળથી બ્રાહાણ તથા ચાંડાલ આદિ ઊંચ નીચ જ અપવિત્ર છે તેને પાણી આદિથી ગમે જાતિથી કેમ ન ઓળખાતો હોય, સુંદર તેટલે પવિત્ર બનાવવામાં આવે તેયે તે આકૃતિવાળો, રૂપાળે કે કુરૂપ, કુબડો અને ક્ષણવાર પવિત્ર રહીને પાછે પિતાની અપ- બેડોળ કેમ ન હોય પણ માનવ જાતિમાં વિત્ર મૂળ અવસ્થામાં આવી જાય છે વિષ્ટાથી કેઈપણ પ્રકારને ભેદ ન હોવાથી માનવી ભરેલી ક૫ડાની કોથળી પાણીથી ધોવાથી માત્રનું શરીર એક સરખી રીતે અપવિત્ર સ્વચ્છ-પવિત્ર બની શકે તે જ માનવ દેહ હોય છે. બ્રાહ્મણ પવિત્ર અને ચાંડાળ અપનાન કરવાથી પવિત્ર-સ્વચ્છ થઈ શકે. વિ એમ કહેનાર વસ્તુસ્થિતિથી અણજાણું પવિત્રા પવિત્ર મીમાંસા
૧૬૯
For Private And Personal Use Only
