________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નહિં, માટીને ઘડે બની શકે પણ વસ્ત્ર બને જ વેત કપડા ઉપર ચીકાસ લાગવાથી રજ નહિ અને કપાસ રૂનું વસ્ત્ર બને પણ ઘડે એંટીને મેલું થાય છે તેને પાણીથી ગમે તેટલું બને નહિં. અર્થાત્ પાણી આદિ ધારણ કરવામાં આવે તો તે છેલ્લું બની શકતું વાને તથા રસોઈ બનાવી આપવાનો સ્વભાવ નથી; કારણ કે શ્વેત કપડામાંના તાંતણામાં માટીના વાસણો હોય છે અને શરીર વળગેલી ચીકાસ જ્યાં સુધી શિથિલ થાય ઢાંકવાને તથા શરદી આદિથી બચાવવાને નહિં ત્યાં સુધી માત્ર પાણીથી ઘવાથી ટેલી કે કોઈપણ વસ્તુનું પોટલું બાંધવાને સ્વભાવ રજ મૂળથી છૂટી પડતી નથી; કારણ કે વસ્ત્રને હોય છે. આ પ્રમાણે ભિન્ન સ્વભાવ- રજને સંબંધ ચીકાસની સાથે છે પણ વાળા કારણ હેવાથી કાર્ય પણ ભિન્ન વિ. કપડાની સાથે નથી એટલે જ દૂર કરવાને ભાવવાળા છે પણ એક જ સ્વભાવવાળા માટે પ્રથમ ચીકાસ કાઢવાની જરૂર છે. તે કારણથી ભિન્ન સ્વભાવવાળાને કાર્ય હાઈ સિવાય તો કપડું ઊજળું બની શકે નહિ શકતા નથી માટે આત્મા મૂળથી જ પવિત્ર તેથી બેબી લેકે કપડું ઊજળું બનાવવા સ્વભાવવાળે છે તેથી તેનું કાર્ય માત્ર પ્રથમ ચીકાસ કાઢવાને માટે ભઠ્ઠી કરીને પવિત્ર જ હોઈ શકે છે અને પુદ્ગલ - કપડામાં રહેલી ચીકાસને શિથિલ બનાવે છે. ભાવથી જ અપવિત્ર છે માટે તેનું કાર્ય પછી નદી આદિના બહોળા પાણીમાં કપડાને પણ અપવિત્ર જ હોય છે. માત્ર વ્યવ- પેઈને ઊજળું બનાવે છે. તેવી જ રીતે હારથી જ પવિત્ર આત્મામાં અપવિત્રપણું આત્મપ્રદેશમાં રહેલી રાગ-દ્વેષની ચીકાસની અને અપવિત્ર પુદ્ગલ સ્કધમાં પવિત્ર પણ શિથિલતારૂપ સમ્યકત્વ (સમ્યગ્રજ્ઞાનાદિ) માનવામાં આવે છે એટલા માટે જ સંસારની પ્રાપ્ત કર્યા સિવાય કર્મ-૨જ કાઢવાને દષ્ટિથી વ્યવહારને પણ પ્રધાનતા આપવામાં કરવામાં આવતી બાહ્ય શુદ્ધિ અથવા તો આવી છે.
જપ-તપ આદિ બાહ્ય ક્રિયાઓની કર્મ ૨જ
દર થઈને આત્મા વિકાસી-પવિત્ર બની તાવિક નિશ્ચય દષ્ટિથી આત્મા પવિત્ર શકતો નથી, પણ આવી પ્રવૃત્તિઓથી તે હોવાથી કર્મ સંયોગને લઈને વ્યવહારથી પુન્ય કર્મ સ્વરૂ૫ રજનો સંગ્રહ કરી શકે છે અપવિત્ર હોવા છતાં પણ તે પવિત્ર બની કે જેથી આત્મસ્વરૂપ ઢાંકવાથી પવિત્રતા શકે છે, કારણ કે જે પવિત્ર સ્વરૂપ હોય છે પ્રગટ થવાને બદલે ઢંકાઈ જાય છે. કર્મ તે જ પવિત્ર બની શકે છે પણ સ્વરૂપથી જે શુભ હોય કે અશુભ, પણ તે પુદ્ગલ-સ્વરૂપ અપવિત્ર હેાય તે પવિત્ર બની શકતું નથી. હોવાથી આત્મશુદ્ધિને મલિન બનાવે છે તેથી આત્મામાં પવિત્રતા આવતી નથી પણ કારણ કે તે પવિત્ર આત્મધર્મથી ભિન્ન તપ-સંયમ દ્વારા રાગાદિ મળ દૂર થવાથી ધર્મવાળા હોવાથી વિજાતીય છે માટે થતી પવિત્રતા પ્રગટ થાય છે. જ્યાં સુધી આત્માની પવિત્રતાના બાધક છે. તેથી જન્મઆત્મા ઉપરનો રાગાદિ મળ છેવામાં નહિ મરણની વૃદ્ધિ થાય છે. એટલે આત્મા આવે ત્યાં સુધી શરીરને મેલ પાણીથી ગમે શાશ્વત જીવન મેળવી પરમ પવિત્ર સિદ્ધા તેટલી દેવામાં આવે તેથી કાંઈ આત્માની ત્માની પંક્તિમાં ભળી શકતું નથી, માટે પવિત્રતા પ્રગટ થાય નહિં. જેમકે મૂળથી ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓમાં દેહ તથા વસ્ત્રાદિની
૧૭૨
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
