Atmanand Prakash Pustak 056 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

A
સા મા
ની તિ
લેખક શ્રી બાલચંદ હીરાચંદ, “સાહિત્યચંદ્ર
જગતમાં આપણે સુખેથી રહેવું હોય, આપણા દેશ છે. ધર્મક્રિયાઓ કરનારાઓએ આ વસ્તુને યોગક્ષેમ બરાબર સચવાય એમ લાગતું હોય, આપણી વિચાર કરવો જોઈએ. ધર્મક્રિયાઓ કરતાં આપણામાં માનમાન્યતા પૂરી સચવાય અને આપણે કાંઈક લોક- કાંઈક આત્મિક ગુણે વધ્યા કે કેમ? આપણે કાંઈક પ્રિયતા સંપાદન કરવી હોય તે આપણને જગતની આપણા બેટા આચરણ સુધાય કે કેમ, તેને શાંત સામાન્ય નીતિનું પાલન કરવું જ પડશે. આપણે ધર્મ. મને વિચાર કરવો જોઈએ. અને આપણું લીધે ધર્મ ક્યિા બે કરતા હોઈએ કે ન કરતા હોઇએ એ નિંદાત નથીને ? એની પણ તદ્દારી રાખવી જોઈએ. મુખ્ય વસ્તુ નથી. કારણ આપણે ખૂબ આચારો એ સજજનતાને સામાન્ય નીતિનિયમે શું છે, અને કરતા હેઈએ, ધર્મવિહિત ક્રિયાઓ કરતાં હોઈએ અને તે કેવા અનિવાર્યપણે આપણે પાળવા જ જોઈએ ‘દાનમાં પણું ખર્ચ કરતા હોઈએ તે પણ સામાન્ય એને આપણે વિચાર કરીએ." નીતિનિયમો પાળવામાં આપણે નિષ્ફળ નિવડીએ તો સામાન્ય નીતિ પાળવામાં પહેલી શર્ત એ હોવી આપણુ એ કહેવાતી ધર્મક્રિયાઓ તદ્દન નિરુપયોગી જ જોઈએ કે, જગતમાં જેટલા જીવમાત્ર છે તેમના માટે થવાના. ઈશ્વર કે ધર્મને નહીં માનનાર નાસ્તિક માણસ દયાની કે મિત્રપણાની ભાવના રાખવી જોઈએ. એટલા પણ જો જગતના નીતિનિયમે પૂરી રીતે પાળતા માટે નિત્યના પ્રતિક્રમણમાં “સાત લાખથી પ્રારંભ હશે તો તે લોકપ્રિય થઈ શકે છે. તેને લેકે સજજન થતું તેત્ર મૂકવામાં આવ્યું છે. એમાં સ્થાવરથી લોકોની પંક્તિમાં ગણે છે. એ ઉપરથી જોવામાં આવે લગાડીને પચેંદ્રિય મનુષ્ય તે શું પણ નારકલોકના અને છે કે-ધર્મક્રિયાઓ એ સાધ્ય નથી, પણ સાધન છે. દેવલોકના રહેનારા દેવતાઓ સુધી ચોરાસી લાખ ધર્મક્રિયાઓ કે વ્રત એ સજજન બનવા માટે જીવનપ્રકારોમાં રહેલા અનંત જીવેને માટે મંત્રીની ઉપયોગી સાધન છે. એ ક્રિયાઓ કરતા માણસમાં ભાવના રાખવાનું બતાવેલું છે. એ અનંત છની સજ્જનતા આવતી ન હોય તે નદી સમજી સાથે ભૂલેચૂકે કે જાણતા પણ થયેલી અવજ્ઞાની એમાં રાખવું જોઈએ કે, એની એ ધર્મક્રિયાઓ નિષ્ફળ જ ક્ષમા માંગવામાં આવેલી છે. એ વસ્તુ નિત્ય સ્મરણમાં છે. ખૂબ ધર્મની આચાર પાળતે હેય, રેજ રહે અને દરેક સાંસારિક કે વ્યવહારિક, સામાજિક કે પૂજ, સામયિક, પ્રતિક્રમણ આદિ ક્રિયાઓ કરતે ધાર્મિક કાર્ય કરતી વેળા એ વૃત્તિ જાગતી હોય તે હોય અને સાથે સાથે અસત્ય બોલે, છેતરપિંડી જગતમાં વેરવિરોધ, સંધર્ષ કે લડાઈ-ઝગડાઓનું કરે, યાતઠા બકવાદ કરે, બેટા વ્યવહાર કરતે કારણ જ ઉપસ્થિત ન થાય. માટે જ જીવમાત્ર માટે રહે એવા એ માણસ માટે ધર્મક્રિયાઓ દંભરૂપ જ આપણે મિત્રતાની ભાવના કેળવતા રહેવું જોઈએ. તેમજ થઈ જાય છે. અને લેકે એ માણસ સાથે ધર્મની આપણા કરતાં વિશેષ જ્ઞાન અને બુદ્ધિમત્તા ધરાવપણ નિંદા કરે છે. એવા માણસની એ અર્થહીન નારા જે સતપુરુષ હોય તેમને માટે આદર અને માનની ક્રિયાઓથી ધર્મ લજવાય છે અને નિંદાય છે પણ ભાવના રાખવી જોઈએ. કારણ કે ગુણ કે ભાવ ખરો. એમાં ધર્મક્રિયાઓનો કાંઈ દોષ નથી, પણું નાની આપણે પ્રશંસા કરતા હોઈએ તેથી તે ગુ. જે માણસ આવી અર્થહીન ક્રિયાઓ કરે છે તેને અને ભાવનાઓ યથાવકાશ આપણામાં પ્રગટ થવાને