________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થયાં હોય એમ જણાતું નથી. જો એમ જ હોય તે પ્રકાશિત કરાઈ છે. એનો સારાંશ નવમી-દસમી સાહિઆ કાર્યમાં કોઈ સાહિત્યરસિકે હાથ ધરવું જોઈએ. ત્યપરિષહ્ના અહેવાલમાં ગુજરાતમાં પં. દીવાનજીએ [ 9 ] ગહેલી સંગ્રડું –
અને Gail પૃ. ૯૭–૯૭ )માં અંગ્રેજીમાં ક.
મા મુન્શીએ આપ્યા છે. ‘મહુલી’ એ ગુરુના ગુણગાનને લગતી એક પ્રકારની રચના છે. સમયસુન્દર ગણિએ નવ પદ્યની આ કથા કબાલી’’નું સ્વરૂપ મનમોહક રીતે રજા ગુજરાતીમાં એક ગહુંલી રચી છે અને એ સ મય કરે છે. જે યશેખરસૂ િકૃત પ્રબંધચિતામણિમાં પણ સુન્દર કૃતિ કુસુમાંજ ૯િ માં પ્ર ૩૪ ૬ - ૩૪૫૭માં 'ગદંલી અમુક અંશે આ સ્વરૂપનું દર્શન થાય છે. ઉપર્યુક્ત ગીતમ્'ના નામથી છપાયેલી છે. એમાં રચનાવર્ષના પૃથ્વીચન્દ્રચરિત્ર એક પ્રકારની માહિતીકોશ છે. એમાં ઉલ્લેખ નથી, પણ એ મોડામાં મોડી વિ. સં. પૃથ્વી ઉપરના દીપે, દેશ અને સમુદ્રો, ભરતક્ષેત્રના ૧૭૦ ૩ની તો કૃતિ ગણાય. આજે પણ કોઈ કાઈ પ્રદેશ નગરમાં ચોટાં, આભૂષણો, રત્નો, આયુધો, ગહુલી રચે છે. એ હિસાબે ગહેલીઓ એકત્રિત કરી વસ્ત્રો, વાદિત્રા, હાથી, ઘોડા, રથ, કલા, વિજ્ઞાન, એ એકી સંગ્રહરૂપે છાવવા જેટલી સંખ્યા પૂરી પાડે સ્મૃતિઓ, પુરાણ, ગ્રહો, દિકુમારિકાઓ, વંશ, છે. કોઈ કે ઈ સ્થળેથી ગહુ લીના નાનકડા સંગ્રહ બ્રાહ્મણની ચોર્યાસી, જ્ઞાતિઓ, સ્વપ્નો વિષે જૂતપ્રસિદ્ધ થયેલા છે. એ બધાને વ્યવસ્થિત સ્વરૂપે એક જાતની વિગતો અપાઈ છે." મેટો સંગ્રહ જે છપાવવું તે ગહુલી' નામના સ્વરૂપ નો અભ્યાસાદિ માટે પર્યાપ્ત સાધન મળી રહે.
આ વિગતોના અભ્યાસમાં બે પુસ્તક ઉપયોગી
થઈ શકે તેમ છે :રાસ—કેટલાક રાસ છપાયા છે. આનંદકાવ્ય મહોદધિમાં પણ એવું કાર્ય થયું છે, પરંતુ ઉપ- (૧) વણ રત્નાકર—આ કૃતિ જ્યોતિરીશ્વર કવિલબ્ધ રાસની સંખ્યા વિચારતાં હજી ધણુ રાસ શેખરે ચૌદમા સૈકાના અરસામાં મૈથિલી' ભાષામાં અપ્રકાશિત જણાય છે. મહીરાજકૃત નલ-દવદંતી રચ્યું છે એનું સંપાદન હૈ. સુનીતિકુમાર ચેટરજી -રાસની જેમ વિવિધ રાસ છપાવવાં ઘટે.
અને પં. બબુઆ મિશ્ર કયુ છે અને એ કૃતિ બત્રી - અંચલ' ગચ્છના મેસતું'ગસૂરિના શિષ્ય
| ‘રે યલ એશિયાટિક સોસાયટી ઑફ બેંગલ” તરફથી
કુલ કત્તા ઈ. સ૧૯૦૪માં છપાવાઈ છે. માણિકયસુન્દરે ઊર્ફે માણિજ્યચન્દ્રસૂરિએ વિ. સં. ૧૪૭૮માં પૃથ્વીચ% ચરિત્ર યાને વાગૂવિલાસની
(૨) વણું કર મુચ્ચય (ભા. ૧) આનું સંપારચના “સુંદર, હૃદયંગમ અને રસભરી બેલીમાં''ર
« ટૅ. ભેગીલાલ જ, સાંડેસરા એ કર્યું છે અને કરી છે. એ પાંચ ઉલાસમાં વિભક્ત છે. એ ‘‘ગુજ
એ *પ્રાચીન ગુજર ગ્રન્થમાલ'માં ગ્રંથાંક ૪ તરીકે રાતી ભાષાની પહેલી સવિસ્તર ધમકથા છે.”૩ સમગ્ર
| મ. સ. વિશ્વવિદ્યાલય તરફથી વડે દરાથી ઈ. સ. ૧૯કૃતિ શબ્દમાધુર્ય અને લયવાહિતાથી અને વિશેષત
૫૬ માં પ્રસિદ્ધ કરાએલ છે. અંતર્યામકથી અલંકૃત છે. આ કૃતિક બે સ્થળેથી - ૧, હસવિજયજી ક્રી લાઇબ્રેરી તરફથી બે ગહુ લીસંગ્રહ
૧૯૨૦માં છપાવાઇ છે. એનું સંપાદન સ્વ. ચિમનલાલ છપાયેલ છે, પણ એ સંગ્રહ નાનકઠા છે.
દુલાલે કર્યું છે. ત્યારબાદ “પ્રાચીન ગુજરાતી ગદ્યસંદર્ભ”. ૨. જુઓ જે. સા. સ. ઈ. (પૃ. ૪૮૬ '.
માં ગુજરાતી વિધાપીઠ તરફથી અમદાવાદથી વિ. સં.
૧૯૮૬માં આ કૃતિ પ્રસિદ્ધ કરાઈ છે. એનાં સંપાદક ૩, જુઓ શુ સા રૂ. (૫, ૮.
જિનવિજયજી છે. ૪, tપ્રાચીન ગુર્જર કાવ્યસંગ્રહ’માં વડોદરાથી ઇ. સ. ૫. જીએ ગુજરાતી સાહિત્ય(મધ્યકાલીન)નું પૃ. ૭૬
For Private And Personal Use Only
