Atmanand Prakash Pustak 053 Ank 01 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

નૂતન વર્ષમાં પ્રવેશ પ્રસંગે કરતા તેને મંગળમય ઉત્સવ ઉજવતી વખતે આંપણે રહ્યો છે, અને રાષ્ટ્રિય નવ-વિધાન જે આકાર લઈ પણ આપણા આત્માને પૂછીએ કે “આત્માનંદ- રહેલ છે, તેમાં માનવ-જાતનું કલ્યાણ છે કે કેમ ? આત્મસ્વાતંત્રયના ક્ષેત્રમાં આપણે કેટલી પ્રગતિ માનવ જાતને સુખ અને શાંતિ તેમાંથી પ્રાપ્ત થશે કે કરી? આત્મા ઉપર અજ્ઞાનતાના પડ જામ્યા હોય તે કેમ? આ તમામ પ્રશ્નોને જવાબ ભારતીય સંસ્કૃતિતે દૂર કરવા માટે આપણે કેટલે પુરુષાર્થ કેળ? માંથી મળી રહે છે. તાજેતરમાં જ ભારતના વડા કર્મની જંજીરોથી જકડાએલ આત્માને જંજીર-મુક્ત પ્રધાન પં. જવાહરલાલ નહેરુએ યુરોપને બસ કરવા માટે આપણે કેટલા સાહસે કર્યા ? શ્રીમદ્દ કરી, ભારતીય સંસ્કૃતિને સંદેશ સથળે રથળે આપી યશવિજયજી મહારાજે આત્માના સાચા સુખની યુદ્ધને આતશ શાત કરવામાં અને રાષ્ટ્ર-રાષ્ટ્ર વચ્ચે પ્રાપ્તિનો માર્ગ બતાવતાં કહ્યું છે કે – મિત્રના કેલકરારો કરવામાં જે સફળતા મેળવી છે સઘળું પરવશ તે દુઃખલક્ષણ,
તેમાં જ ભારતીય સંસ્કૃતિનું મૂલ્યાંકન રહેલું છે. નિજવશ તે સુખ લઇએ
અને દુનિયાના રાષ્ટ્રો પણ ધીમે ધીમે સમજતા થયા એ દ્રષ્ટ આતમ ગુણ પ્રગટે,
છે કે જે આપણે શાતિ જોઈતી હશે તે બીજાને કહો સુખ તે કણ કહિયે?”
શાતિ થી પવી પડશે. આપણું સુખ બીજાને સુખી
કરવામાં રહેલું છે. કોઈ બીજા રાષ્ટ્રના ભોગે કોઈ આ નાની કડકામાં “આત્માનંદની બેની સઘળી
રાષ્ટ્ર પિતાને વિકાસ સાધી ન શકે, “છે અને પ્રેરણા આવી જાય છે. આપણે તેનું રહસ્ય બરાબર
જીવવા ઘો” એ જ કઈ પણ રાષ્ટ્રકે માનવજાત” સમજીએ. અને પૂર્વ આત્મસ્વાતંત્ર્ય પરમ ધન્ય
માટેનું સાચું જીવનસૂત્ર હોઈ શકે, એમાં જ સંમત મહત્સવ ઉજવવાની ઉચ્ચ ભાવના સાથે-“ નિજ ઘર |
વિશ્વનું કલ્યાણ સામેલ છે, મંગળમાળ” પ્રગટાવવા વહેલા ભાગ્યશાળી થઈએ એ જ આજના નૂતન-વર્ષમાં પ્રવેશ કરતી વખત
આમ દુનિયા ભારતીય સંસ્કૃતિના રંગે રંગાઈ રહેલ આપણું મહેચ્છા છે !
છે. આજે યુરોપમાં પણ ભારતીય સંસ્કૃતિના અભયાસની ગત વરસનું સિંહાવલેકન
ભૂખ ઊઘડતી આવે છે. કેઈ પણ સંસ્કૃતિનું સર્જન
તેની સાહિત્યોપાસનામાં રહેલું છે, ભારતીય સંસ્કૃતિના હવે આપણે ગત વરસના આંદોલનનું જરા
મૂળ જે અજર-અમર હોય તે તેનું મૂળ કારનું આછું અવલેકન કરી જઈએ. દુનિયા આજે અનોખી
ભારતનો વિદ્યાવ્યાસંગ–પ્રિયતા છે, કરમાય તે રીતે આગે કૂય કરી રહી છે. એનું વિજ્ઞાન અને બે
સાહિત્યોપાસના કરતું આવેલ છે. પરિણામે અનેક જ વિકાસ સાધતુ આવે છે, એનું સમાજ જીવન
સંતે ભારતે આપ્યા છે, સંસ્કાર સાહિત્યે જ સંસ્કૃતનવું જ રૂપ લેતું આવે છે. એનું રાષ્ટ્ર-વિધાન કોઈ
ને અમર રાખી છે. સાહિત્ય એ જ સંસ્કૃતિના જુદો જ આકાર લેતું આવે છે. આમ દોડતી
પ્રાણું છે. એટલે સૌ પ્રથમ આપણે આપણા સદ્વિત્યદુનિયાની સાથે આપણે ક્યાં ? આ પ્રશ આજે દરેક
વ્યવસાયને વિચાર કરીએ. રાષ્ટ્રના મનમાં રમી રહ્યો છે, માનવ જાત માટેની એ એક વિષમ સમસ્યા બની રહી છે.
આપણી સાહિત્ય-પ્રવૃત્તિ આ સારીએ દોડધામના મૂળમાં તે “સુખ”ની રાષ્ટ્રપતિ બાબુ રાજેન્દ્રપ્રસાદ ગત વરસે રાજશોધ કે “ શાતિ”ની જ અપેક્ષા રહેલી છે, માત્ર સ્થાનના પ્રવાસે નીકળ્યા હતા ત્યારે જેસલમેરના પ્રશ્ન એક જ રહે છે કે આ દોડધામ વાસ્તવિક છે આપણા ગ્રંથભંડારોની પણ તેઓશ્રીએ મુલાકાત કે કેમ? એટલે આજનું વિજ્ઞાન જે દિશામાં કૂય લીધી હતી. ત્યાં ભૂગર્ભમાં જાળવી રાખે છે. કરી રહ્યું છે, સમાજ-જીવનને જે ન ઓપ અપાઈ સાહિત્યની હજારે હસ્તલિખિત પ્રતિનું અવલોકન