Atmanand Prakash Pustak 052 Ank 09

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

તીર્થકર મહાવીર–એક અંજલિ
લેખક–પ્રોફેસર જયંતીલાલ ભાઈશંકર દવે એમ. એ. જગતની બે મહાન વિભૂતિઓ શ્રી મહાવીર સ્વામી સમા મહાવીર લેકસમૂહમાં જનકલ્યાણને ઉપદેશ અને ગૌતમબુદ્ધ શ્રમણ પરંપરાની દિવ્ય જતિ આપતા વિહરવા લાગ્યા અને તીર્થંકરપદને પામ્યા. હતા. બને ઇ. સ. પૂર્વે ૬૦૦ લગભગ થઈ ગયા તીર્થકર શwદ મનનીય છે. “તીર્થ' એટલે એમ વિદ્વાનો માને છે. બુદ્ધ અને મહાવીર સમકા
તરવાનું સાધન. જે આવું તરવાનું સાધન બનાવી લીન હોવા છતાં મહાવીર બુદ્ધથી નાના હતા. અને આપે તે તીર્થકર. જગત એક દુરસ્તર અને જેને વચ્ચે બીજો અને મહત્વનો તફાવત તે એ છે કે જે નથી એવા અનંત માગરની પાર જવું છે બુદ્ધ એક નવીન ધર્મસંસ્થાપક હતા અને મહાવીર તે બૂડે નહિ એવી હેડી જોઈએ. આત્માનું સત્યતે કેવળ ધર્મવ્યવસ્થાપક હતા. આ બાબત આપણે જ્ઞાન એ જ સંસારસાગરને તરવાનું સાધન છે. આત્માનું વધારે વિચાર કરીએ.
સાચું જ્ઞાન આપણને હોય તે જ આપણે આત્મા ૨ના પોતાના ધર્મને અનાદિ માને છે. તીર્થ”. અને અનાત્માને વિવેક કરી શકીએ. કર્તવ્ય અને કરે તે જગતમાં આવીને માનવ કલ્યાણ અર્થે અકર્તવ્યને વિવેક કરી શકીએ. આત્મજ્ઞાન એ જ સનાતન જૈન ધર્મ ઉપદેશે છે. અગાઉના યુગોમાં જીવનની દીવાદાંડી છે. અનેક તીર્થકર થઈ ગયા અને એમણે એ જ સના મહાપુરુષનું મહત્વ બે રીતે છેઃ એક તે ઐતિતન જૈન ધર્મને ઉપદેશ કર્યો હતે, માટે જ તીર્થ-
જ તથ- હાસિક દષ્ટિએ અને બીજું અર્વાચીન જીવનની દષ્ટિ
હાસિક દ્રષિએ અને કરેને આપણે ધર્મવ્યવસ્થાપક તરીકે સમજીએ છીએ. એ. દરેક દેશમાં અને યુગમાં જયારે જયારે કે જેવી રીતે ગત તીર્થકરોએ માનવ ઉદ્ધાર માટે કાર્યો મહાન અને વિકટ જીવનસમસ્યા ઉકેલવાની આવે કયું” તેવી જ રીતે મહાવીરસ્વામીએ પણ કર્યું. બુદ્ધ છે. ત્યારે કોઈ મહાપુરુષ તે કાર્ય માટે અવતરેલ પર આપણે કહ્યું કે તે એક નવીન વિચારશ્રેણિના હોય જ. તે કાઈ નવીન માર્ગે લેકેને દેરી જીવનઉત્પાદક હતા અને નવીન ધર્મના સ્થાપક બન્યા. સમરયાઓને ઉકેલ કરે છે. માનવ-ઈતિહાસમાં આવા
બને ધર્મો શ્રમણ પરંપરાના હેવાથી તે વૈરાગ્ય- મંથન-કાળ અનેક વાર આવે છે અને જૂનાં જીવનપ્રધાન છે, ત્યારપ્રધાન છે, તપશ્ચર્યાપ્રધાન છે. મૂલ્યોને નવીન જીવન-મૂલ્યની સાથે ખુલે સંઘર્ષ બાર બાર વર્ષ સુધી કઠોર તપશ્ચર્યા કર્યા પછી જિન- જાગે છે. આવા સમયે આપણે જીવનનાં મૂલ્યોનું પ્રવર મહાવીર સ્વામી અગ્નિશુદ્ધ સુવર્ણ જેવા થઈ ખરેખરું મૂલ્ય શેમાં રહેલું છે તેનો પ્રયત્ન કરીએ ગયા. અનેક જન્મ જન્માંતરનાં કર્મો બળીને ભસ્મ છીએ. જીવનના સનાતન સિદ્ધો બદલાઈ જતા થઈ ગયાં. શુદ્ધ જ્ઞાન, શુદ્ધ દર્શન, શુદ્ધ ચારિત્રની મૂર્તિ નથી. દેશ અને કાળના સંજોગોને અનુરૂપ તેનું
ગમો જગતમાં પ્રકાશ પાથરી રહ્યા છે. શ્રી વીરે સદાકાળ એ ભાવપૂજન કરવાની શક્તિ આપણામાં આપણા માટે મૂકેલે એ ભગ્ય વારસે છે. આપણે પ્રગટે એ યાચના પરમાત્મા પાસે કરીએ. એ વારસાને યોગ્ય બનીએ અને આપણી ત્રુટિઓ શ્રી વીર પરમાત્માને દિવ્ય સંદેશ વિશ્વના ખૂણેદૂર કરવા કમર કસીએ. એમની આજ્ઞા શિરોધાર્ય ખૂણે પ્રસરે અને સૌનું કલ્યાણ હે એવી આજના કરીને આજે એમનું સાચું ભાવપૂજન કરીએ અને મંગલમય સુપ્રભાતે પ્રભુ પ્રત્યે અભ્યર્થના.
( ૧૩ર)હું