Atmanand Prakash Pustak 042 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

“આત્મશુદ્ધિ”
આ. શ્રી વિજયકરસૂરિજી.
સંસારમાં સહ કઈ ચોકખી વસ્તુને હાય ઈતર જડના સંસર્ગથી અશુદ્ધ જ રહે છે, પણ છે, ભેળસેળ કોઈને પણ ગમતું નથી. ખાવા- ચૈતન્યના સંસર્ગથી શુદ્ધ બની શકતું નથી. પીવાની વસ્તુઓ ચોકખી જોઈને લે છે, ઘી- વ્યવહાર દષ્ટિથી જડ ચેતન્યના સંસર્ગથી શુદ્ધ દૂધનો વાપરનાર મે માંગ્યું મૂલ્ય આપીને પણ બની શકે છે જેમકે–પરમાત્મદશાને પ્રાપ્ત ચોખું ગ્રહણ કરે છે, ઘરેણાં પહેરનાર ચાંદી- થયેલા સર્વજ્ઞ પુરુષો તથા અન્ય પણ ઉચ્ચ સોનું ચેખું લઈને ઘરેણાં બનાવરાવે છે. કોટિના મહાપુરુષોના આત્માના સંસર્ગમાં માનવીને ત્યાં સુધી ચોકખાઈ પસંદ છે કે કપડાં રહેલી દેહાદિ જડ વસ્તુઓ શુદ્ધ કહેવાય છે, પણ મેલાં ગમતા નથી અને શરીરની શુદ્ધિ તેવી જ રીતે કર્મરૂપ જડના સંસર્ગમાં રહેલા માટે તો પૂરતી કાળજી રાખે છે. પણ સાચા
આત્મા પણ શુદ્ધ કહેવાય છે તો પણ પ્રકૃતિમાં જ્ઞાનના અભાવથી માનવી શુદ્ધની શુદ્ધિને વીસરી ગયા છે. એટલે અશુદ્ધને શુદ્ધ કરવાના પ્રયત્નમાં
પરાવર્તન થતું જ નથી. ગમે તેટલે કાળ જડ અત્યાર સુધી ફાવ્યા નથી, કારણ કે, જડ વસ્તુ
તથા ચેતન્યને સંસર્ગ કેમ ન બળે રહે તે
છે પણ ચેતન્ય અશુદ્ધ થાય નહીં અને જડ શુદ્ધ અશુદ્ધ સ્વરૂપ છે તે કંઈપણ કાળે શુદ્ધ સ્વભાવ વાળી થઈ શકતી નથી. પણ પ્રકૃતિથી જ શુદ્ધ
થાય નહીં. અને જે નેશ્ચયિક દ્રષ્ટિથી પણ ચૈતન્યસ્વરૂપ આત્મા વિજાતીય જડ દ્રવ્યના મિશ્ર
અશુદ્ધનું શુદ્ધ અને શુદ્ધનું અશુદ્ધ થઈ જાય
કી એક શુથી અશુદ્ધ થયે છે તે પિતાની પ્રકતિ સ્વરૂપ તે વસ્તુ પિતાનો સ્વભાવ છેડી દેવાથી પિતાના શુદ્ધિને મેળવી શકે છે, પણ તે તરફ માનવીનું સ્વરૂપને ઈ બેસે છે અને તેમ થવાથી ચેતન્ય જરાયે લક્ષ્ય નથી. અને જે તરફ લક્ષ્ય છે તે જડ અને જડ ચેતન્ય થઈ જવાને સંભવ રહે જડ વસ્તુ છે અને જડ વસ્તુને જે અશુદ્ધ છે. આત્મા સ્વરૂપથી જ શુદ્ધ હોવાથી સકર્મક માનવામાં આવે છે તે જડના સંસર્ગથી થયેલી હોવા છતાં પણ પ્રકૃતિને લઈને તેને શુદ્ધ વસ્તુ હોય છે, માટે અશુદ્ધને અશુદ્ધને સંગ જ ગમે છે, પણ સાચી શુદ્ધિથી અજાણ થવાથી વસ્તુ અશુદ્ધ થઈ ન કહેવાય પણ શુદ્ધને હોવાથી સ્વરૂપે અશુદ્ધને પણ શુદ્ધ સમજીને અશુદ્ધનો સંગ થવાથી અશુદ્ધ બને છે, અને અશુદ્ધમાં શુદ્ધ આરોપ કરીને તેનો ઉપગ તે પ્રકૃતિથી શુદ્ધ વસ્તુને અશુદ્ધ વસ્તુના સંસ- કરે છે અને માને છે કે હું શુદ્ધ વસ્તુ વાપરું ગેનું પરિણામ છે.
છું. પણ જ્યાં સુધી પિતાને ઓળખતો નથી સંસારમાં મૂળ બે જ વસ્તુઓ છે: એક ત્યાં સુધી પોતાની શુદ્ધિ કરી શકતો નથી ચિતન્ય અને બીજી જડ. ચિતન્ય પ્રકૃતિથી જ અને પોતાના આત્માને ઓળખ્યા સિવાય શુદ્ધ શુદ્ધ છે ત્યારે જડ પ્રકૃતિથી અશુદ્ધ છે. ચેતન્ય જ્ઞાનદર્શનાદિનો ઉપયોગ કરી શકતો નથી. ભિન્ન ચૈતન્યના સંસર્ગથી શુદ્ધ જ રહેવાનું માટે જ માનવીએ પિતાના આત્માને ઓળખી અને જડના સંસર્ગથી અશુદ્ધ થવાનું અને જડ તેની શુદ્ધિ કરવાને પ્રભુશ્રીએ પિતાને ઓળખીને