________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
---
------------
--
-
[ ૩૨૮ ].
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
દાર્શનિક અને પછી વૈદિક દાર્શનિક બંને અને ઈયિદમનના સ્થાને ઈલિલુપતા, સ્વાર્થજૈન સાહિત્ય પર તૂટી પડ્યા અને અનેક પરતા એવં યશોલિસા આદિ અનેક દુર્ગુણોનું સાજૈન સાહિત્યના પ્રાચીન ભંડારને અગ્નિને સમર્પણ મ્રાજ્ય આચારક્ષેત્રમાં પોતાના પગ ધીમે ધીમે કરી નષ્ટ કર્યા. આ કારણે સાથે ભયંકર દુષ્કાળ કિંતુ મજબૂત રીતે જમાવા લાગ્યું હતું. સાધુઓનું અને રાજક્રાંતિઓ પણ જેને સાહિત્યને નષ્ટ કરવામાં પતન શોચનીય દશાને પામ્યું હતું. આચાર્ય હરિભદ્રકારણભૂત થઈ અને આ જ કારણે શ્રી હરિભદ્રસૂરિના સૂરિએ આ પરિસ્થિતિની અત્યંત કઠોર સમાલોચના પૂર્વનું જૈન સાહિત્ય આટલું અલ્પ માત્રામાં જ કરી છે. તેમની શકિતના પ્રભાવે જનતા તેમજ મળી આવે છે. જે કંઈ પણ વર્તમાનમાં ઉપલબ્ધ સાધુ સંસ્થા પુનઃ વાસ્તવિક અને આદર્શ માર્ગ છે તેને 9 ભાગ શ્રી હરિભદ્રસૂરિના કાલથી માંડીને પ્રતિ શ્રદ્ધામય અને ભક્તિશીલ થઈ. આચાર્ય તત્પશ્ચાત કાળને છે. સાહિત્ય ક્ષેત્રમાં હરિભદ્રસૂરિ હરિભદ્રસૂરિએ પિતાના સંબધ પ્રકરણમાં તત્કાલીન અસાધારણ સ્થાન છે એ નિઃસંકોચરૂપે કહી શકાય. પરિસ્થિતિનું વર્ણન કર્યું છે કે “એ સાધુઓ ચિત્ય
અને મઠમાં રહે છે. પૂજા આદિ ક્રિયાઓને આરંભભારતીય સાહિત્યનું દુર્દેવપણું અહીં જ સમાપ્ત સમારંભ કરે છે. પિતા માટે દેવદ્રવ્યને ઉપયોગ થતું નથી. ભારત પર મુસલમાનોનું આક્રમણ શરૂ કરે છે. જિનમંદિર અને શાળાઓનું નિર્માણ થયું. ધન અપહરણ કરવા સાથે ધર્માધ મુસલમાન
કરાવે છે. તેના મુહૂર્ત બતાવે છે. નિમિત્ત જણએ ભારતીય સાહિત્ય પણ નષ્ટ કરવાનો પ્રારંભ કર્યો અને એ રીતે બચેલ સાહિત્યનો ઘણોખરો
વે છે. તેઓનું કહેવું છે કે શ્રાવકેને સૂક્ષ્મ વાત નહી અંશ આ રાજયક્રાંતિના સમયમાં નષ્ટ થયો. આ
કહેવી જોઈએ. તેઓ રાખ પણ તંત્રરૂપે આપે છે. કાલમાં જૈન સાહિત્યની રક્ષા કરવાને દષ્ટિકોણે
તેઓ વિવિધરંગી સુગંધિત અને ધુપિત વસ્ત્રો બચેલ સાહિત્ય ગુપ્તભંડારોમાં રાખવામાં આવ્યા પહેરે છે. સ્ત્રીઓ સામે ગાય છે. સાધ્વીઓ દ્વારા કિન્તુ કેટલાક એવા રક્ષક પણ મળ્યા કે જેના લવાયેલ આહારપાણ કામમાં લે છે. તીર્થસ્થાનના ઉત્તરાધિકારીઓએ ભંડારોનું મુખ સેંકડો વર્ષ પંડથા સમાન અધર્મથી ધન એકઠું કરે છે. દિવસમાં સુધી ઉઘાડ્યું પણ નહિ. પરિણામે ઘણું સાહિત્ય બે ત્રણ વાર ખાય છે. તાંબૂલ આદિ વસ્તુ પણ જંતુઓએ નષ્ટ કર્યું, પાના સડી ગયા ખાય છે. ઘી દૂધ આદિને પણ ખૂબ ઉપયોગ અને અસ્તવ્યસ્ત થઈ ગયા. જેને સાહિત્ય એ સ્થિ- કરે છે. ફળ, ફૂલ, સચિત્ત પાણીનો પણ ઉપયોગ કરે તિમાં કયાં સુધી જીવિત રહે? આ કારણે છે. આહાર માટે ખુશામદ પણ કરે છે. પુછવા છતાં શ્રી હરિભદ્રસૂરિની પહેલાંનું સાહિત્ય ભાગ બરાબર પણ સત્ય ધર્મનો માર્ગ બતાવતા નથી. પ્રાતઃછે અને એ પછીનું 9 ભાગ બરાબર છે. આ તે કાલમાં સૂર્યોદય થતાં જ ખાય છે. થયું શ્રી હરિભસૂરિની પૂર્વકાલની અને તત્કાલીન
વિકૃતિ ઉત્પન્ન કરવાવાળા પદાર્થોનું પણ વાર
દ સાહિત્યિક સ્થિતિનું સિંહાવલોકન. એ પ્રમાણે આચાર વાર સેવન કરે છે. કેશલોચ પણ કરતા નથી. શરીવિષયક સ્થિતિ તરફ દષ્ટિપાત કરવો પણ અપ્રા- ર મેલ ઉતારે છે. સાધુ યોગ્ય કરણીય શુદ્ધ સંગિક નહિ ગણાય
ચારિત્ર અનુરૂપ ક્રિયાઓ કરતાં પણ લજિજત થાય છે. એ પહેલા પણ લખવામાં આવ્યું છે કે આચાર- અકારણ કપડાં વધારે રાખે છે. સ્વયંપતિત હેવા વિષયક મતભેદનું એટલું બધું પ્રમાણુ હતું કે તેનાથી છતાં પણ બીજાને પ્રાયશ્ચિત્ત આપે છે. પડિલેહણ
શ્વેતાંબર અને દિગંબર રૂપે બે ભેદ થયા હતા. (પ્રતિલેખના) પણ કરતા નથી. વસ્ત્ર, શમ્યા, જેડા, સ્થિતિ આટલેથી જ નથી અટકી જતી. આચાર. વાહન, આયુધ અને ત્રાંબાદિના પાત્ર રાખે છે. સ્નાન શિથિલતા દિનપ્રતિદિન વધતી ગઈ. ઈદ્રિયવિજયતા કરે છે. સુગંધિત તેલનો ઉપયોગ કરે છે. શૃંગાર
For Private And Personal Use Only
