________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૯૮ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ૬૭, પ્રમત્તમાં ૬૩, ઈત્યાદિ કર્મપ્રકૃતિએ ક્ષાયિક ઉત્પન્ન થતું નથી. ક્ષાયિક સમકિતને બંધાય યાવત્ અગી અબંધક હોય. ક્ષાયિક ઉત્પાદક સંખ્યાતવર્ષના આયુષ્યવાળો, પ્રથમ સમકિતવાળા માટે જે પાંચ ભવ જેવી કેઈ સંઘયણી, જિનકાલિક મનુષ્ય જ હવે જોઈએ બાબત ન હોય તો અહિં જરૂર શંકા થાય કે- જે વાત વારંવાર કહેવામાં આવેલ છે. વળી ક્ષાયિક સમકિતવંતને પાંચમા તથા છઠ્ઠું ગુણ અનન્તર મનુષ્ય કે તિયયગતિમાંથી પણ સ્થાને દેવાયુષ્યને બંધ કહ્યો છે તે શી રીતે
આવેલ નથી; કારણ કે સંખ્યાત વર્ષના આયુષ્ય સંભવે ? કારણ કે અબદ્ધાયુ ક્ષાયિક સમ્યગદષ્ટિ
વાળા મનુષ્ય અથવા તિર્યંચ ભવનું આયુષ્ય તભવે મોક્ષે જાય છે એટલે આયુષ્ય બાંધતે જ
બંધાયા પછી મનુષ્યભવમાં જિનકાલિકાદિ નથી અને બદ્ધાયુ ક્ષાયિક સમકિતવંત હોય
સંપૂર્ણ સામગ્રી હોય તો પણ તેમને ક્ષાયિક તેણે આ ભવમાં આયુષ્ય બાંધેલ હોવાથી પુનઃ
સમકિત પેદા થઈ શકતું જ નથી. આ પ્રમાણે આયુષ્ય બાંધવાને પ્રસંગ નથી, કારણ કે દેવભ
કૃષ્ણવાસુદેવ તથા શ્રી દુષ્ણસહસૂરિજીને ક્ષાયિક વનું આયુષ્ય બાંધેલ હોવાથી દેવભવમાં જાય,
સમકિતવંત માનવા સાથે પાંચ ભનું પ્રતિત્યાંથી મનુષ્યપણું પામી મેક્ષે જાય એટલે પુનઃ
પાદન આ કર્મગ્રન્થની ગાથાથી સૂચિત થાય છે. ક્ષાયિક સમકિત હોય અને દેવાયુથ બંધાય તે યોગ જ મળતો નથી. આ શંકાનું સમા
“વસુદેવહિડી” નામના પ્રામાણિક ગ્રન્થમાં ધાને ક્ષાયિક સમકિતવંતને પાંચ ભવ માનીએ પણ કૃષ્ણ વાસુદેવના પાંચ ભલે બતાવ્યા છે, તો બરાબર થઈ શકે છે. કૃષ્ણ વાસુદેવના પ્રસં
જે આ પ્રમાણે-કo angવઝ દત્તા ગમાં હમણાં જ આપણે જાણે ગયા છીએ કે-તે
इहेच भारहे वासे सयदुवारे न यर पत्तमंडली
यभावा पधज्ज पडिवज्जित्ता तित्थयरनामનરકના ભવમાંથી નીકળી મનુષ્યપણું પામશે
कम्म सम्मजिणित्ता वेमाणिएसु उज्जिय दुवा અને મનુષ્યભવમાં દેવાયુષ્યને બંધ કરીને
- लसमा अमम नाम-तिस्थयरो भविस्सइ । પાંચમા બ્રહ્મદેવલોકમાં ઉત્પન્ન થશે. એ જ પ્રમાણે શ્રી દુપસહસૂરિજી માટે વિચારવાનું છે.
ભાવાર્થ –કૃષ્ણવાસુદેવ તૃતીય નરક પૃતેઓનું ક્ષાયિક સમકિત આગળને ભવનું છે,
થ્વીમાંથી નીકળીને આ જ ભરતક્ષેત્રમાં શતવર્તમાન ભવનું નથી, કારણ કે ક્ષાયિક સમકિત
દત દ્વારનગરમાં માંડલિક રાજા થઈને દીક્ષા અંગીજિનકાલિક મનુષ્ય તથા પ્રથમ સંઘયણવાળાને કાર કરી વિમાનિક દેવ થશે. ત્યાંથી ચ્યવીને જ થાય છે. દુપસહસૂરિજી વર્તમાન ભવની મનુષ્યપણું પામી બારમાં અમમ નામના અપેક્ષાએ જિનકાલિક નથી તેમ જ પ્રથમ સંઘ
તીર્થકર થશે ચણવાળા પણ નથી, માટે તેઓ જે દેવભવમાંથી - આ પ્રમાણે કૃષ્ણ વાસુદેવ માટે પાંચ ભવના અહિં આવ્યા છે તે દેવભવ પહેલાના મનુષ્યભ- પાઠો સ્પષ્ટ મળતાં હોવા છતાં કેટલાક વમાં તેઓએ ક્ષાયિક સમકિત પ્રાપ્ત કર્યું છે. ગીતાર્થ પૂર્વાચાર્ય મહર્ષિઓ ક્ષાયિક સમકદાચ કઈ એમ કહે કે તેઓનું ક્ષાયિક અન- કિતવંતને પાંચ ભવ માનવા માટે તૈયાર ન્તર પૂર્વ જન્મનું છે, તો તેમ પણ કહી શકાય થતા નથી. તેઓનું એવું મન્તવ્ય છે કે તેવું નથી, કારણ કે જે દેવ અથવા નરકમાંથી ક્ષાયિક સમકિત એ આત્મિક ગુણ એટલી તેઓ આવ્યા હોય તે ત્યાં દેવ-નરક ભવમાં ઉચ્ચ કક્ષાને છે કે આયુષ્યબંધાદિ તેને જે
For Private And Personal Use Only
