________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૨૦
શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ,
વીતરાગ જેવા લાગે છે; અને કાઇ કાઇ તે રાગ-દ્વેષનાં કારણેા સથા નાશ પામવાથી સાચા વીતરાગપદને પામેલા હાય છે. આ અને પ્રકારના મનુષ્યામાંથી જેએ વીતરાગ નથી, પણ ખાદ્યવૃત્તિથી વીતરાગ જેવા લાગતા, ક્ષુદ્ર સ્વાર્થ સાધવા વીતરાગ જેવા આડંબર કરનારાઓ, જે વસ્તુથી-પછી તે સજીવ હૈ। અથવા નિર્જીવ હા-પેાતાને લાભ કે નુકશાન ન થતું હોય તે તે વસ્તુએના ઉપર તેમને રાગ પણ નથી હેાતા, તેમજ દ્વેષ પણ નથી હાતે; પરંતુ જેનાથી તેમને લાભ કે નુકશાન થતુ હોય તે તેએ રાગ-દ્વેષને આધીન થઇને અન્યનું અહિત કરવાવાળી તથા અનિષ્ટ કરવાવાળી પ્રવૃત્તિએમાં ઉતરી પડે છે. તેપણ તેએ મહારના ડાળ તે વીતરાગ જેવા જ રાખે છે. જેએ સાચા વીતરાગ છે, જેમના મિથ્યાત્વ, અજ્ઞાન, કષાય આદિ રાગદ્વેષના ઉત્પાદક દેખે સર્વથા નાશ થઇ ગયેલા હાય છે, તેમને કાઈ પણ વસ્તુથી લાભ કે નુકશાન થાય તે પણ તેએ લેશ માત્ર પણ રાગ-દ્વેષ કરવા પ્રેરાતા નથી. તેમને આત્મવિકાસ થયેàા હોય છે, તેમને સાચે સમભાવ પ્રગટ થયેલે હાય છે. આવા સમભાવી પુરુષો સર્વથા સ્વાર્થશૂન્ય હાવાથી જ તેમને સ્નેહ સંસારની કોઇ પણ વસ્તુ ઉપર હતેા નથી. બાકીના મનુષ્યા જ્યાં સુધી કેવળી થઇ સાચા વીતરાગ બનતા નથી ત્યાં સુધી અનેક પ્રકારને સ્વાર્થ સાધવા તેમને સ્વાથ પૂરતે પણ સ્નેહ રાખવા પડે છે. સ મુક્તિ પ્રાપ્ત કર્યાં પછી જ જીવેની સ્વાર્થવૃત્તિએ નાશ પામે છે. જ્યાં સુધી સર્વ કર્મના આવરણેાથી આત્મા ઘેરાયલેા રહે છે ત્યાં સુધી તે કેાઇ ને કોઇ પ્રકારને સ્વાર્થ તે રહેવાને જ, પછી તે સાચા સ્વારૂપી પરમાર્થ હા અથવા પરમાર્થશૂન્ય - મિથ્યા સ્વાર્થ હા, પણ સર્વથા સ્વાર્થાંશૂન્યતા તેા હોતી નથી. મિથ્યા સ્વાથી જડાસકત હાય અને તેના અંગે તેમનેા જડ વસ્તુ ઉપર રાગ વધારે હોય છે. ચૈતન્ય ઉપર જે તેમને સ્નેહુભાવ જોવામાં આવે છે તે કેવળ ચૈતન્ય સાથે સંબંધ ધરાવનાર જડમય સ્થૂળ દેતુ માટે જ હાય છે; કારણ કે તે જડ ભેકતા હોવાથી સરસ-સુ ંદર વર્ણ, ગંધ, રસ, શબ્દને સ્પર્શવાળા ઢેડુનીજ ચાહનાવાળા હોય છે. જોવાના, ચાખવાના, સાંભળવાનાને સ્પર્શ કરવાના લેભી હોય છે, અને સાચા સ્વાર્થીએ પરમા માટેજ પ્રવૃત્તિ કરનારાઓના સ્નેહભાવ આત્માએ ઉપર હાય છે; કારણુ કે તેમનું આત્મશ્રેય આત્માએ ઉપર સ્નેહભાવ રાખવાથી થાય છે.
જ્યાં સુધી મનુષ્યને સાચું જ્ઞાન હૈાતુ નથી ત્યાં સુધી પરમા માટે પ્રવૃત્તિ કરી શકતા નથી. ક્ષણિક સુખ તથા આનદના માટે મીથ્યા વસ્તુઓની
For Private And Personal Use Only
