________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મ -
ના છાપન સત્ર માટે
ના તમામ,
નાના
- -
-
- ના
==
સંસારમાં સ્વાર્થ સિવાય કોઈ વસ્તુ છે જ નહિં. ૨૧ ચાહના રાખ્યા કરે છે. જડ વસ્તુઓ ઉપર પ્રેમભાવ રાખીને તેને જ મેળવવા મથ્યા કરે છે. જયારે તેમને સાચું યથાર્થ જ્ઞાન થાય છે ત્યારે પરમાર્થ આત્મશ્રેય-આત્મવિકાસ અથવા પુન્યબંધ માટે પ્રવૃત્તિ કરે છે તેમને સ્વાર્થ જ આત્મોન્નતિ હોય છે અને એટલા માટે જ તેમનો સ્વાર્થ ઉચ્ચતમ હોવાથી તેમને સ્નડુ પણ પવિત્ર હોય છે. અજ્ઞાનીને સ્વાર્થ તુચ્છ તથા અધમ હોવાથી તેમને નેહભાવ, તુચ્છ તથા અધમ હોય છે માયા, પ્રપંચ અસત્ય તથા અનીતિ ગર્ભિત હોય છે.
ઉપર કહ્યા પ્રમાણે વિચાર કરવાથી સંસારમાં કઈપણ તે પછી ઉત્તમ પુરૂષ છે કે અધમ પુરૂષ હો, પ્રાણીમાત્ર સ્વાર્થશૂન્ય તે નથી જ. જ્યાં પ્રત્યે જન છે ત્યાં પ્રવૃત્તિ છે; ને જ્યાં પ્રવૃત્તિ છે ત્યાં પ્રજન છે. મિહને નાશ કરી વીતરાગદશા પ્રાપ્ત કર્યા સિવાય નિરછકદશા આવતી નથી, જ્યાં નિરે.
છકતા નથી ત્યાં નિઃસ્વાર્થતા હોઈ શકે જ નહી. મેહના વશ પડેલે સંસારી હિતાહિતનું ભાન રાખ્યા વગર વિવિધ પ્રકારના પદાર્થોને જોઈને વિવિધ પ્રકારની ચાહના પૂર્વક પિતાને સુખ મળશે, આનંદ મળશે એમ માનીને તુરછ-અસાર પદાર્થોને મેળવવા કૃત્રિમ-બે નેહભાવ દેખાડી રહ્યો છે. જેની બેટાઈ પોતાને સ્વાર્થ પૂરો થયા પછી ફિકો-ઝાં પડી જવાથી સ્પષ્ટ જણાઈ આવે છે
નેડ, રાગ અને પ્રેમ એક જ પ્રકારના ભાવોને ઓળખાવનાર નામે છે. આ સર્વની ઉત્પત્તિનું મૂળ એક જ છે; અને તે મેહ છે. મોહ મૂળ છે. રાગ થડ છે. અને કામરાગ, નેહરાગ, દૃષ્ટિરાગ આદિ જે જે ભાવથી હદય રંગાઈ જાય છે તે સઘળાં કાળાં છે. મેહરૂપી મૂળ સુકાઈ જવાથી થડ તથા ડાળાં સઘળું ય સુકાઈ જાય છે. પછી તેની ગંધ પણ આમામાં હોતી નથી, કારણ કે રાગ તથા સ્નેહ કાંઈ આત્માના ધર્મ નથી, પણ આત્માના ઉપર આડાં આવી ગયેલા જડેને જ પડછાયે છે. સ્ફટિક રત્નને તો શુદ્ધ વેત પ્રકાશ હોય છે; પરંતુ જ્યારે શ્યામ વસ્ત્ર આ ડું આવી જાય છે ત્યારે શ્યામ-કાળી આભા સ્ફટિકની દેખાય છે, તેથી કાંઈ સફટિક કાળું હાચું નથી,
આત્માનું રંગાવું મેહ-કર્મરૂપી જડ વસ્તુથી થાય છે. જેમ ધળું વસ્ત્ર હોય ને તેને લાલ, પીળું, કાળું બનાવવા વસ્ત્રથી ભિન્ન રંગ ચઢાવ પડે છે પણ વસ્ત્ર પિતે પિતાના સ્વરૂપે રંગાતું નથી તેમ આત્મા પોતાના સ્વરૂપથી રંગાતે નથી, પણ પર-જડ વસ્તુથી રંગાય છે. રંગ ઉતરી ગયા પછી પાછું પોતાનું સ્વરૂપે પ્રગટ થાય છે તેમાં રંગને અંશમાત્ર પણ રહેતું નથી.
આ પ્રમાણે રંગ ચઢી જવાથી આત્માનું મૂળ સ્વરૂપ ઢંકાઈ જાય છે,
For Private And Personal Use Only
