________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૨૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
સામ્યવર્ગ.
મહાવીર વેષ સામ્યવાદને વખોડી કાઢે છે. સામ્યવાદ એ તેનો પ્રધાન સિદ્ધાંત છે. તેનું સ્પષ્ટ ફરમાન છે કે દુનિયાનો કોઈ પણ માણસ તેના શાસન ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ કરી શકે, તેનું શાસનજાતિભેદથી નિયંત્રિત નથી. ગમે તે જાતિ ગમે તે વર્ણ અને ગમે તે દેશને માણસ તેનો અનુયાયી થઈ શકે. ચંડાળો, અત્યજે પણ તેના અનુયાયી છે. મેક્ષ ચંડળો અને અન્યને માટે પણ તેટલો જ ઉઘાડે છે એટલે કે વાણીયા, બ્રાહ્મણે અને ક્ષત્રિયોને માટે ઉઘાડે છે. મહાવીર પ્રવચનના અધિકારી ચંડાળા અને અન્ય પણ તેટલે દરજજે છે કે જેટલે દરજજે વાણીયા, બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય છે. સમ્યકત્વ, શ્રાવકધર્મ, સાધુધર્મ અને શ્રેણી અવસ્થા જેમ વાણીયા બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય પામી શકે તેમ અંત્ય અને ચંડાળ પણ પામી શકે. તેની વ્યાખ્યાન પરિષદમાં બધાને સ્થાન છે. મહાવીરની આ સામ્યદૃષ્ટિ છે. આ તેને સામ્યવાદ છે. આ તેના શાસનની પ્રાણશક્તિ છે. તેના લક્ષાવધિ વ્રતધારી શ્રાવકોમાં ઉત્કૃષ્ટ ગણુતા દસ શ્રાવકે પણ કણબી, કુંભાર જેવી વર્ણન છેઅહિંસા.
અહિંસા એ સામ્યવાદનું સર્વસ્વ છે. મહાવીર અહિંસાની દેદિપ્યમાન મૂર્તિ છે. અહિંસાધર્મના પ્રચારકમાં મહાવીર સહુથી પુરોગામી છે. મહાવીરની અહિંસા વીરત્વપૂર્ણ છે અને તેનું સ્પષ્ટીકરણ અત્રે અસ્થાને નથી. ખાસ કરીને દેશની વર્તમાન ગંભીર સ્થિતિ અને સ્પષ્ટ લખવા પ્રેરે છે.
વાસ્તવમાં જે બળવાન અને બહાદુર હોય, દ્ધા અને બે દ્ધા હોય તે અહિંસા ધર્મનું પાલન બહુ સરસ રીતે કરી શકે. મહાવીરના શાસનમાં ગૃહસ્થોને માટે અહિંસાનું ક્ષેત્ર નિરપરાધી સ્થળ (ત્રીસ) અને જાણી જોઈને ન મારૂં એટલા પ્રમાણનું છે. આ નિયમ પ્રમાણે અપરાધીને ઉચિત શિક્ષા યા સજા આપવી એ ગૃહસ્થની નીતિરીતિને જૈનશાસ્ત્ર નિષેધતું નથી. ખરી દયા શૂરવીર જ બજાવી શકે. જે નબળો અને શકિતહીન હોય તે પિતાની આંખ સામે મરાતા જાનવરો યા માણસોને રોતડ મેઢે ઊભે ઊભે ટગ ટગ જોયા કરશે. તેનાથી બીજું શું વળવાનું? પણ જે તે સ્થળે વીર યોદ્ધો હશે તે તે પિતાના બાહુબળથી અથવા શસ્ત્રોથી તે ઘાતકીઓને હંફાવીને તે જાનવરોને યા માણસોને બચાવી લેશે. આ ઉપરથી સાફ જોઈ શકાય છે કે દયા-- ધર્મ બજાવવા માટે વિરતાની, શૂરતાની, યુદ્ધપ્રવીણતાની અને બહાદુરીની
For Private And Personal Use Only
