Atmanand Prakash Pustak 026 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

૧૧૯
માણસમાં રહેલું સ્વાનુભવ પૂર્ણ ચેતન્ય. માણસમાં રહેલું સ્વાનુભવ પૂર્ણ ચૈતન્ય
: : :
: : : : :
G : : : :
-
| મ | મુખ્ય કાંઈ જીવતું શરીર માત્ર નથી. તે આત્મસ્વરૂપ છે. અને
તેથી જીવનના સ્થલ અને બાહ્ય ક્રિયાઓના દષ્ટિબિંદુથી કેવળ
વાસ્તવિક લાગતા વિચારોથી કદી પણ તે સંતુષ્ટ રહી શકતો નથી. જે તેના સ્વાનુભવ પૂર્ણ ચૈતન્યમાં સ્થલતાથી પર રહેલાં સત્યની
સુચનાઓ અને ચિન્હો આવી રહેલાં છે. તેનામાં અનંતતા અને અમૃતત્વની ભાવના રહેલી છે. બીજી ભૂમિકાઓ, ઉચ્ચ શક્યતાઓ અને અનુભવનાં બીજાં ક્ષેત્રો વિષે તે નિશ્ચય પૂર્વક નિર્ણય કરી શકે છે. ભૈતિક શાસ્ત્રો આપણને અસ્તિત્વના બાહ્ય સત્યનું તથા આપણું શારીરિક અને પ્રાણમય જીવનનું ઉપર ચેટીયું જ્ઞાન સ્વાનુભવપૂર્ણ ચિતન્યનો વિકાસ કરી આપે છે. પરંતુ આપણને લાગે છે કે તેનાથી પર બીજા સત્ય પણ રહેલાં છે, અને સ્વાનુભવ પૂર્ણ ચૈતન્યનો વિકાસ કરીને તે સત્યને આપણે વધારે સ્પષ્ટ રીતે પ્રાપ્ત કરી શકીશું. જ્યારે આપણને આ દશ્ય જગતનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે, ત્યારે આપણે અદશ્ય અસ્તિત્વની
ધમાં અનિવાર્ય રીતે દેરાઈએ છીએ. આપણા મનની છીછરી સપાટીનું અને આપણું શારીરિક જીવનનું જ્ઞાન આપણે માટે બસ નથી; આપણું મન જેને ગ્રહણ કરે છે તે ભૂમિકા જે અનંત પ્રદેશ અજ્ઞાત છે તેની સીમા માત્ર છે. એ પ્રદે શેમાં શેખેળ કરવાનું કામ તો ઉપલકીઆ માનસ શાસ્ત્રથી જુદાજ શાસ્ત્રનું છે.
યોગ.
પ્રત્યેક મહાન ધર્મની પાછળ અર્થાત તેની વિધિ, શ્રદ્ધા, આશાઓ, ફળની લાલ, પ્રતિક, છુટા છવાયાં સત્ય વિગેરેની પાછળ જ્ઞાનપ્રાપ્તિ કરાવવાના હેતુથી આંતર આધ્યાત્મિક વિકાસનેગને સાધન માર્ગ પણ આવેલું હોય છે. એ માર્ગને અનુસરવાથી ગઢ સત્યાનું જ્ઞાન થઈ તેમનું અનુસરણ તથા તેમને પ્રાપ્ત પણ કરી શકાય છે. પ્રત્યેક ધર્મના બાહ્યાચારની પાછળ ગ સાધનાની પ્રણાલિ આવી રહેલી હોય છે. ધર્મમાં જે શ્રદ્ધા જોઈએ છીએ તે યોગસાધના દ્વારા પ્રાપ્ત થતાં સહજ જ્ઞાન પ્રત્યે પ્રથમ પગથીયું છે. વળી, ધર્મમાં જે પ્રતિક વપરાય છે તે બધા યુગમાં અનુભવાતા અનિર્વચનીય સત્યાના રૂપક જેવા છે. તેના છુટા છવાયા સત્યનું ઊંડું રહસ્ય દર્શાવનારાં સ્વરૂપ છે. અરે ધર્મનાં ફરજીઆત થઈ પડેલાં મંતવ્યો પણ યોગની ભૂમિકાના અપકવ સૂચક છે. અ. બા. પુરાણી.
શ્રી અરવિંદ એક શુદ્ધ આત્માને (ચોવીશ તીર્થકરમાના કેઈને) આદર્શ તરીકે સતત