________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ધર્મ.
૧૫
ગુપ્તને ધરનારા. આ ગુણેમાંના ઘણા ખરા ઉપાધ્યાય અને સાધુમાં પણ જરૂરના છે અને હેાય છે છતાં એની પૂર્ણતા સુચક પદ સૂરિવરનું ગણાય. આવી જ રીતે પઠન પાઠનરૂપ ગુણેની ગણત્રીએ ઉપાધ્યાયજીમાં પચીશની અને સાધુમાં વર્તનના મુદ્દા પર દ્રષ્ટિ રાખી સત્તાવીસ ગુણની ગણના કરાયેલી છે.
સાધુ-મુનિ-શ્રમણ-નિગ્રંથ-અનગાર આદિ ગુરુના પર્યાયવાચી શબ્દો છે. જે કે દરેકમાં અર્થથી તરતમતા રહેલી છે છતાં સામાન્ય ભાવ સરખો જ છે. આ સિવાય લાયકાત તેમજ જ્ઞાન–અભ્યાસ અને ગહન આદિ ક્રિયાના ધોરણે પન્યાસ-ઉપાધ્યાય–પ્રવર્તક, વાચક, પંડિત-ગણિ-અનુગાચાર્ય, આચાર્ય, સૂરિ, ભટ્ટારક, ગચ્છાધિપતિ અને યુગ પ્રધાન પૂર્વધર અને ગણધર રૂપ નામાભિધાન છે.
જે આત્માઓને ત્યાગનું સ્વરૂપ સારી રીતે સમજમાં ઉતરી ગયું હોય અને જેમને મન સંસારમાં રહેવું એ કેદખાનામાં વસવા સમાન લાગતું હોય, તથા જેમનો ભાવ સંસારના ક્ષણિક સુખો પરથી છેલ્લી ડીગ્રી સુધી હેઠળ ઉતરી ગયો હોય, તેઓ મુખ્ય રીતે આત્મકલ્યાણ સાધવા અને ગાણ રીતે સ્વશતિ અનુસાર બીજાને સુમાર્ગના દર્શક થવા એ ઉત્કૃષ્ટ જીવન સ્વીકારે છે. સાધુ જીવન જીવવું હેલ નથી. એ પંથ પર સુવાસિત ગુલાબે કરતાં તીણ કંટકો વધુ પથરાયેલા છે તેથીજ કહેવામાં આવ્યું છે કે –“સંયમ પંથ અતિ આકરે, વ્રત છે ખાંડાની ધાર આમ છતાં કબુલે જ છુટકો છે કે એ વિના આત્મદર્શન કિંવા સ્વસ્વરૂપ પ્રાપ્તિનો અન્ય રસ્તો નથી જ. પારમાર્થિક સેવા પણ એ દ્વારા જ સુંદર રીતે થઈ શકે છે. એ જીવન જીવનારા જ જનતામાં અગર તે સાહિત્ય ક્ષેત્રમાં સ્વસેવાનો સારે પાક તૈયાર કરી શકે છે. તેમના બે કે લખાણુની કિંમત અમૂલ્ય અંકાવાની. કારણ એટલું જ કે તેમની પાસે ત્યાગી સ્પૃહા વગરની આદર્શ જીવનની મુદ્રા છે. એમને માટે જેવું મનમાં તેવું વચનમાં અને કરણીમાં પણ તે પ્રકાર રૂપ ત્રિપુટીનો સહચેગ સહજ છે. “ખાંડી વચન કરતાં શેરભર વર્તન વધુ અસરકારક નીવડે છે” એ વાતનો ઉક્ત પુરૂષના કાર્યમાં ડગલે ને પગલે સાક્ષાત્કાર થાય છે. કહેણ એવી જ કરણી એ તેમને મુદ્રાલેખ હોય છે. તેમના જેવા સંતે માટે ગવાયું છે કે –
मनसि वचसि काये पुण्य पियूषपूर्णा,
त्रिभुवन मुपकार श्रेणिभिः प्रीणयनी। परगुणपरमाणुन् पर्वतीकृत्य नित्यम्
निजहृदि विकसन्तः सन्ति संतः कियन्तः ॥ મન, વચન, અને કાયામાં એટલે વિચાર, વાણી અને વર્તનમાં પુન્યરૂપી અમૃતથી ભરેલા ને સકળ વિશ્વમાં ઉપકાર વષવતા સાકાઈને પ્રિય થઈ પડતા,
For Private And Personal Use Only
