________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વાધ્યાય.
૧૫૯
ઇચ્છતું નથી, તેને લઈને ઈંદ્રિયા શમને વિરાધી એવા માર્ગમાં જલતી નથી, આથી જિતેન્દ્રિયપણાના મહાન ગુણુ વૃદ્ધિ પામતા તે સ્વાધ્યાયી પુરૂષના શાંત હૃદયમાં લેાકથી પરલેાક પ તના ભેગના ત્યાગ કરવાની ઊત્કૃષ્ટ ઇચ્છા સ્વતઃ પ્રગટે છે. સ્વાધ્યાય રૂપ અમૃતમાં મગ્ન રહેનારા ધર્મવીર પે!તાના આત્મીય ને સારી રીતે ફારની પેાતાના આત્માના વિજય કરે છે. સર્વ પ્રકારની ઘટના અને સંસારનું નિદાન તેના જાણવામાં આવે છે. પુણ્ય, પાપ, રાગ, દ્વેષ, લાભ, હાનિ, ધમ અને અધમ એ સર્વના વિસ્તાર શાથી થાય છે ? એ કારણુ તેની સૂક્ષ્મ બુદ્ધિની આગળ તરી વળે છે. જે કર્મો પ્રાણીઓને પાતાની જાળમાં ગુંચવી વિનાશને માર્ગે –અધ્યેયને માગે તાણી જાય છે, તે કર્માને તે સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિથી જોઇ શકે છે. આથી તેનામાં ગૃહ, કુટુંબ, પરિવાર વગેરે સર્વ સાંસારિક ભાવા તરફ ઊપેક્ષા ઊદ્ભવે છે. તેવા સ્વાધ્યાયી વીર ખરેખરેા ધીર બને છે. ઊત્તરાત્તર સ્વાધ્યાય ગુણને વધારનારા જૈન-અધિકારી સ્ફટિક મણુિના જેવા નિર્મલ આત્મસ્વરૂપને આલખે છે. જગતને અધ કરનાર મમત્વ રૂપ મે!હુમત્રને તે જાણી શકે છે, સ્થિરતાની સિદ્ધિ મેળવવા માટે તે સદા ઉત્સુક રહે છે, તેની મનેાવૃત્તિ પાગલિક કથાથી અતિ દૂર રહે છે, જ્ઞાનામૃતના પરમ-આસ્વાદના આનંદમાં મગ્ન થયેલું તેનું હૃદય આ જગતના સર્વ ભાવ તરફ ઉપેક્ષાવાળું થઈ જાય છે.
જ્યારે દિવ્ય આત્માની અ ંદર સ્વાધ્યાયરૂપ સાગરના મેજાએ ઉછળે છે, ત્યારે તે સ્વાધ્યાયી હૃદય પરમાન ંદમાં ભળી જઇ નિવે દ પ્રાપ્ત કરે છે. તે નિવે દી સંસારમાં મનુષ્યના મનરૂપી ચત્રમાં જે જે કમાનો ઉપર વૃત્તિએ ફુલે છે, તે સવ વૃત્તિએ ઉપશમ પામી જાય છે. અને હૃદય શાંતિના મહાસાગરમાં મગ્ન થઇ આત્મસ્વરૂપમાંજ રમણુ કરે છે. એજ સ્વાધ્યાયની પરાકાષ્ટા છે. આવા સ્વાધ્યાયને માટે પ્રત્યેક જૈન વ્યક્તિએ સર્વદા પ્રયત્ન કરવા જોઇએ. સ્વાધ્યાય વિના આત્મ વીના ઉલ્લાસ થતા નથી. આત્મશક્તિના અકુરા કે જે મનુષ્યને સુખમય જીવન પ્રગટાવી શકે છે, તે અ કુરા સ્વાધ્યાય રૂપી શુદ્ધ જલના સિ ંચનથી ખાહેર પ્રગટી નીકળે છે. અને પછી અનુક્રમે પલ્લવિત થઇ જીવનના ઉદ્દેશને સલ કરનારા મધુરલૈા આપે છે.
આ સંસાર કે જે અનેક ઉપાધિએનુ સ્થળ છે, વિવિધ વિષયેાના વિકા રાની ક્રીડા ભૂમિ છે, અને અખંડ સુખ દુ:ખના તરંગાના મહાસાગર છે, તેમાંથી અચવાને માટે ભગવાન તીર્થંકરાએ જે સાધને પ્રરૂપ્યા છે, તે સાધનામાં સ્વાધ્યાયનું સાધન પણ એક અદ્વિતીય માનેલુ છે. નિલે ૫, અખાધ, આન ંદમય, સ સમાન આત્મભાવ પ્રગટાવવાના ઉપાયે સ્વાધ્યાયને આધીન છે. એટલુંજ નહીં પશુ કાવતરાં, કપટ, દુદ્ધિ-માડુ એ બધાથી છુટી કેવળ પરમા મા માં
For Private And Personal Use Only
