________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
જો આ રિદ્રી બ્રાહ્મણને આપી હાય તા તેનું દુ:ખ દૂર થઇ જશે” આવેા વિચાર કરી રાજાએ તે દરદ્રી પુરૂષને ચિત્રવલ્લી આપી દીધી. દરિદ્રી પુરૂષ તે કૃષ્ણચિત્રવલ્લીને ઓળખી ઘણા પ્રસન્ન થઈ ગયા અને તેજ વખતે નીચે પ્રમાણે શ્લાક ખેલ્યું—
" यो दुर्लभां कृष्णचित्रवल्लीं, ददौ दरिद्राय दयार्द्रचित्तः । कस्तेन तुल्यो भुवि विक्रमार्क, त्वयापरः स्यात्प्रवपरोपकारे ||१|| '
“ હું વિક્રમા રાજા, જે તમેક્રયાથી ચિત્તને આદ્ર કરી દુલ ભ એવી કૃષ્ણ ચિત્રકવલ્લી મારા જેવા દરદ્રીને આપી દીધી, તેથી આ પૃથ્વીમાં પરોપકાર કર વાને વિષે તારા જેવા ખીજો કાણુ છે ? ૧
આ àાક સાંભળી હૃદયમાં પ્રસન્ન થતા તે પેાતાની રાજધાનીમાં માન્યેા. પાછળથી તેના મંત્રીએના જાણવામાં આળ્યું કે રાજા વિક્રમે દુર્લભ એવી ચિત્ર વલ્લી કાઇ દરદ્રી પુરૂષને આપી દીધી છે. આથી તે મંત્રીએ મહારાજને કહેવા આવ્યા કે, રાજેંદ્ર, આપે ચિત્રવલ્લી જેવી દુર્લભ વસ્તુ એક દરિદ્રી ને આપી દીધી, તે ભૂલ કરી છે. એવી ઉત્તમ વસ્તુ એક સાધારણ માણસને આપી દેવી, ત ઘટિત કહેવાય નહીં. ''
મત્રિઓનાં આવાં વચન સાંભળો મહારાજા વિક્રમે ગંભીરતાથી જણાવ્યુ, “ મંત્રી, તમારાં મા વચના સાંભળી મને ખેદ અને સ્માશ્ચય થાય છે. તમે વિદ્વાન થઇને મુખમાંથી આવા શબ્દો ઉચ્ચારા, એ તમારો વિદ્વત્તાને કલકિત કરે છે. ધર્મ અને નીતિના શાસ્ત્રોમાં ઉપકાર વૃત્તિ એ મેટામાં મેટા ગુણું છે. પરાપ કાર વૃત્તિના જેવા બીતે ગુણુ ચડીમાતા નથી. મે મારા હૃદય સાથે નિશ્ચય કર્યો છે કે રાજ્ય જાય, વૈભવ જાય, અને પ્રાણ જાય તે પણ પરોપકાર કરવા, પરાપ કારની આગળ .રાજ્ય, વૈભવ કે પ્રાણ કાંઇપણ હિઁસાબમાં નથો. સાહિત્યમાં ઉપકાર ધર્મને માટે જે મારા જાણવામાં આવ્યું છે, તે મારા હૃદયની સાથે સંલગ્ન થઇ ગયુ છે, પરોપકારને માટે કદિ મસ્તક આપવું પડે તે પણ કુરબાન છે, તે પછી કૃષ્ણચિત્રવલ્લી શી વસ્તુ છે ? પરેપકાર કરવામાં જ્યારે શરીરની દરકાર કરવાની નથી તે। પછી દુ:ખી જનને બીજા પદાર્થો આપવા, એમાં કાંઇ વિશેષ નથી. પરોપકારને માટે મે રિદ્રી અને દુ:ખી જનને જે કુચિત્રવલ્લી આપી છે, તેમાંથી મને પુણ્યના પરમ લાભ પ્રાપ્ત થશે . અને તે દુ:ખીના હૃદયની આશી ષથી મને મારા જીવનમાં કલ્યાણની પર ંપરા થયા કરશે. મત્રિએ, મા જગતમાં કેટલાએક અચેતન પદાર્થો દુ:ખ ભેગવી પરોપકાર કરે છે, તે પછી સચેતનની શી વાત કરવી ? સચેતન પ્રાણીઓએ તે પરોપકાર કરવા જોઇએ. તે ઉપર એક વિદ્વાન પુરૂષે મને મૃત્તિકાને દાખલે આપ્યા છે, તે તમારે સાવધાન થઈને સાંભળવા જેવા છે. જેમકે,
For Private And Personal Use Only
