________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
ઉપદેશક પદ અને સ્વાધ્યાય.
ઉપદેશક પદ.
==
( રાગ ) ત્રાટક.
આાત્મતણું નહી માનવી તે ખર અલ્પ સમયના
સુખ પરે,
જનમી જગમાં જનની ઉત્તરે, નિજ રહી સ્વા મહીં મશગુલ ક્, ષિક ધરે ચિત વિષયમાં નિત્ય સ્મરે, જે જેમ દીપકમાંહી પતંગ પડે, ધિક માનવી તે ખર માફ્ક છે. વરી વિદ્યા અને ધન મેળવ્યુ તે, નહિં દાન દીધું રહી જાળવ્યુ તે, કરો કૃત્ય કુડાં અપવાદ ધરે, ધિક માનવી તે ખર માફ્ક છે. નિજ ધર્મ તણે! નહીં ગકરે, મહાવીર તણું નહિં નામ સ્મરે, નહિ સદ્ગુરૂ સોંગમાં આવે અરે, ધિક માનવી તે ખર માફ્ક છે, કીધી ભક્તિ નહિ માત તાત તણી, નહિ આજ્ઞા ઉઠાવી જે પૂજ્ય ગણી; નહિ શ યા ઉરમાંહી ધરે, ધિક માનવી તે ખર માફ્ક છે. કરી ભક્તિ સુભાવે સુજ્ઞાની તમે, મળ્યા જન્મનુ સાથ ક સાધી અને; મા નાથ નિરંજન એકજ એ, હરો જન્મ મરણુ ભય દૂર ટળે. હરગેાવનદાસ નાગરદાસ માજની, રાધનપુર.
“ સ્વાધ્યાય,
""
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
૧૫૭
શ્રેય કરે,
માફ્ક છે.
જૈન~માગમ સ્વાધ્યાયને માટે ભાર દઇને જણાવે છે કે, “ સ્વાધ્યાય એ મનુષ્ય-આત્માની ધાર્મિક વૃત્તિના ઉચ્ચ વિષય છે. સ્વાધ્યાયની પ્રવૃત્તિથી મનેા વૃત્તિની નિર્મીલતા વધતી જાય છે, એટલુ જ નહીં પણ પરંપરાએ મન: સમા ધિના લાભ પૂર્ણ રીતે પ્રકાશી નીકળે છે.” જ્ઞાનસાર ગ્રંથમાં પૂર્ણતાઅષ્ટકમાં જે પૂર્ણાન દના સ્વભાવ વર્ણન કરવામાં આવ્યા છે તે સ્વાધ્યાયથી પ્રાપ્ત થાય છે. સ્વાધ્યાયના નિત્યાભ્યાસ મનુષ્યને ઉત્તરાત્તર જ્ઞાનની વૃદ્ધિ કરી પરબ્રહ્મમાં મગ્ન બનાવી દે છે. વૃત્તિનું સ્વરૂપ, વૃત્તિના પ્રકાર, અને વૃત્તિ શમનના વિધિ સ્વાધ્યાયથી જ જણાઈ આવે છે. સ્વાધ્યાયના માર્ગના પથિક અનેલે। ભવ્યાત્મા પેાતાના ચિત્તના અને ચિત્તની વૃત્તિના વિચાર કરી જોઇ સમજી શકે છે કે, કેવા ગુણનું પ્રાધાન્ય વૃત્તિમાં થઇ રહ્યું છે. એ સમજ્યા પછી તે વૃત્તિને ઉચ્ચગુણવતી કરવા અને અંતે વૃત્તિના નિરોધ સાધવા તત્પર થઇ શકે છે. શ્રીમદ્ યશેાવિજયજી ઉપાધ્યાયજીએ જ્ઞાનાષ્ટકમાં દર્શાવ્યું છે કે, “ જ્ઞાન નિજભાવના લાભના સંસ્કારનુ
